Αυτό που με εξοργίζει πολλές φορές όταν ακούω πολιτικούς είναι η ημιμάθειά τους, που είναι σαφώς χειρότερη από την αμάθεια, καθώς ο ημιμαθής, για να καλύψει την ανεπάρκειά του, οδηγείται σε κορώνες και λεκτικά πυροτεχνήματα, αποπροσανατολίζοντας προβοκατόρικα την κουβέντα. Δεν ξέρω αν το κάνουν εσκεμμένα ή επειδή θέλουν να παραπληροφορήσουν αλλά πού ακριβώς εντοπίζουν τα κοινά; Στο όνομα προφανώς γιατί κατά τα άλλα το σύστημα διακυβέρνησης της αρχαίας Αθήνας και το σημερινό απέχουν όπως η μέρα με την νύχτα…
Κατ’ αρχήν τότε υπήρχε ο θεσμός των κληρωτών αξιωμάτων, τα οποία αναλάμβαναν οι Αθηναίοι μετά από κλήρωση, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι έπαιρναν μέρος στην διακυβέρνηση. Σήμερα παρόμοια αξιώματα δίνονται κυρίως κληρομονικώ ή κομματικώ δικαιώματι.
Ακόμα, όλοι όσοι είχαν πολιτικά δικαιώματα μπορούσαν να μιλήσουν στην συνέλευση του λαού, να εκφραστούν, να υποστηρίξουν την μία η την άλλη πλευρά σ’ ένα ζήτημα. Μάλιστα το να μην λαμβάνει κάποιος θέση πάνω σε ένα ζήτημα που απασχολούσε την κοινωνία, όχι μόνο ήταν κατακριτέο αλλά τιμωρούνταν. Πώς να συγκριθεί αυτό με το σημερινό πολιτικό σύστημα που θέλει απεγνωσμένα αδιάφορους πολίτες να παρακολουθούν Big Brother και να κατακλύζονται από εκατομμύρια άχρηστες και ανούσιες πληροφορίες για να ασχοληθούν με οτιδήποτε άλλο εκτός της πολιτικής;
Θα μου πείτε καλά όλα αυτά αλλά είναι ανεφάρμοστα στην σημερινή κοινωνία. Τότε υπήρχαν πόλεις-κράτη οι έχοντες πολιτικά δικαιώματα ήταν πολύ λίγοι και όλα αυτά ήταν εφαρμόσιμα.
Σωστά. Αλλά ανταπαντώ. Αν θέλουμε να αναβαθμίσουμε την ποιότητα του πολιτικού μας συστήματος ας εφαρμόσουμε κάτι αντίστοιχο με την αρχαία “ δοκιμασία¨. Μια διαδικασία υποχρεωτική για όλους όσους επρόκειτο να αναλάβουν δημόσιο αξίωμα. Αφού εξετάζονταν οι υποψήφιοι για το αν πληρούσαν όλες της προϋποθέσεις του νόμου για να αναλάβουν το αξίωμα, στα οποία περιλαμβάνονταν η πλήρωση στρατιωτικής θητείας, η συνέπεια στις οικονομικές υποχρεώσεις, και εν γένει ο πρότερος έντιμος βίος, οι πολίτες μπορούσαν να κατηγορήσουν τον υποψήφιο ο οποίος ήταν υποχρεωμένος να τις αντικρούσει επαρκώς.
Στο τέλος της θητείας του ο αξιωματούχος έδινε πλήρη αναφορά για τα περιουσιακά του στοιχεία και κατά πόσο αυτά μεταβλήθηκαν όσο κατείχε δημόσιο αξίωμα και πάλι κρίνονταν. Ένα ουσιαστικό “ πόθεν έσχες” δηλαδή και όχι το σημερινό ανόητο “ έσχες”!
Δεν είναι μυστικό ότι η εξουσία διαφθείρει. Όταν όμως κάποιος ξέρει ότι θα κριθεί, θα ελεγχθεί εξονυχιστικά, όχι μόνο δεν θα κάνει τίποτα το μεμπτόν, αλλά θα προσπαθήσει να παρουσιάζεται σε κάθε περίσταση σαν “ ανοιχτό βιβλίο” για να μην μπορέσει να του προσάψει κανείς καμία κατηγορία. Με αυτόν τον τρόπο οι αρχαίοι Αθηναίοι όχι μόνο παραμέριζαν από τα δημόσια αξιώματα τους ανάξιους και όσους εποφθαλμιούσαν δημόσιο χρήμα, αλλά επιβράβευαν την αξιοκρατία και κυρίως διαπαιδαγωγούσαν τους πολίτες τους ώστε να είναι ευσυνείδητοι, καθώς το “ ψάρι βρωμάει απ’το κεφάλι”. Αν οι πολιτικοί μας σήμερα ήταν “ καθαροί” η διαφθορά θα ήταν πολύ πιο περιορισμένη. Τώρα όλοι σκέφτονται “ εδώ κλέβουν οι υπουργοί, γιατί όχι κι εγώ” και ακόμη κι αν υπάρχουν έντιμοι άνθρωποι στην πολιτική παραγκωνίζονται σαν οι “ ηλίθιοι” του συστήματος.
Έχουμε φτάσει στο σημείο, άνθρωπος που πήρε αναβολή από τον στρατό να φτάνει να γίνει Υπουργός Άμυνας, υπουργοί να παραδέχονται ότι πήραν μαύρα χρήματα και να κυκλοφορούν ελεύθεροι, να έχουμε μετατρέψει το πολίτευμά μας σε …”ελέω θεού δημοκρατία” αφού μια μικρή κάστα φωστήρων μονοπωλούν για χρόνια την πολιτική μας ζωή, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα να εμπλακούν στα δημόσια αξιώματα άλλοι εκτός κάστας.
Είναι λοιπόν τουλάχιστον άστοχος κάθε παραλληλισμός του τότε με το σημερινό πολίτευμα, αν και θα ήταν πολύ σοφό να διαβάσουμε λίγο παραπάνω για το τί ακριβώς θαυμάζουμε χωρίς να ξέρουμε και να πάρουμε κάποιες ιδέες για το πώς αυτοί οι άνθρωποι υπεράσπιζαν και περιφρουρούσαν την δημοκρατία τους.