Συνήθως, υπό την απειλή απόλυσης, ανώτερα στελέχη παρενοχλούν, λεκτικά ή μη, υφιστάμενούς τους. «Δεν ήξερα ούτε πώς να αντιμετωπίσω το γεγονός ότι ο τότε διευθυντής μου με καλούσε κάθε δέκα λεπτά στο γραφείο του χωρίς να θέλει κάτι συγκεκριμένο, αλλά ούτε ήξερα και σε ποιόν να μιλήσω. Εάν μιλούσα στον ίδιο ευθέως, ίσως με απέλυε. Από την άλλη πλευρά, εάν μιλούσα σε κάποιο συνάδελφο ίσως να μην με πίστευε» λέει η Ράνια, 26 ετών ιδιωτική υπάλληλος.
Τι ορίζουμε ως σεξουαλική παρενόχληση;
Είναι εμφανές ότι πρόκειται για ένα...
ιδιαίτερα λεπτό θέμα το οποίο αγγίζει όχι μόνο το γυναικείο φύλο αλλά κάθε εργαζόμενο. Πρωτίστως, λοιπόν, επιβάλλεται να αποσαφηνιστεί ο ορισμός της σεξουαλικής παρενόχλησης. «Σεξουαλική παρενόχληση είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, κυρίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος. Επίσης, μπορεί να προέρχεται και από άνδρα και από γυναίκα, ακόμα και από άτομο του ιδίου φύλου με αυτόν που παρενοχλείται» σύμφωνα με την κ. Σταματίνα Γιαννακούρου, Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη.
Τα είδη ποικίλουν
Σύμφωνα με μαρτυρίες θυμάτων, υπάρχουν διάφορα και διαφορετικά είδη σεξουαλικής παρενόχλησης, τα οποία ισχύουν και για τα δύο φύλα. Κατά την Σωτηρία Μακαρώνη, Ψυχολόγο Υγείας και Ψυχοθεραπεύτρια, μπορεί να εκδηλώνεται με ανεπιθύμητες ερωτικές και ανήθικες προτάσεις, πίεση για σεξουαλική επαφή, προτάσεις για ραντεβού εκτός εργασίας, αποστολή sms και e-mail, ενοχλητικό φλερτάρισμα, άσεμνες παρατηρήσεις, επίμονες προσωπικές ερωτήσεις για σεξουαλική ζωή ή ακόμα και με αστεία σεξουαλικού περιεχομένου.
Από την άλλη πλευρά, συμπληρώνει η κ. Μακαρώνη, «Υπάρχει και η κατηγορία της μη λεκτικής παρενόχλησης. Πρόκειται για ανεπιθύμητη συμπεριφορά εκφραζόμενη με πράξεις, όπως περιττά αγγίγματα, χάδια ή τσιμπήματα στο σώμα ενός/μιας εργαζομένου/-ης, με στόχο την επίθεση ή την πίεση για σύναψη σεξουαλικών σχέσεων. Επιπλέον μπορεί να εκφράζεται με την επίδειξη πορνογραφικών περιοδικών ή άσεμνων εικόνων».
Τι θα πει η κοινωνία
Με την πάροδο των χρόνων φαίνεται ότι τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας ολοένα και αυξάνονται. Ανεξάρτητα από τους αριθμούς, οι οποίοι δείχνουν ότι τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες, το πρόβλημα αφορά πλέον και τους άνδρες. «Είχα έρθει σε πολύ δύσκολη θέση και αναγκάστηκα να εισηγηθώ για την απόλυσή της. Μου έστελνε επανειλημμένα sms, δήθεν κατά λάθος ενώ, δεν ήταν λίγες οι φορές που μου ζητούσε να βρεθούμε εκτός γραφείου» μας είπε ο Νίκος, 37 ετών διευθυντής marketing ιδιωτικής εταιρείας.
Ωστόσο, το ενθαρρυντικό της υπόθεσης, είναι ότι τα θύματα αρχίζουν να μην κρύβουν την παρενόχληση, την οποία δέχονται. «Η πιο συχνή αντίδραση από μέρους των θυμάτων είναι η άρνηση της κατάστασης με την έννοια ότι προσποιούνται ότι δεν συμβαίνει τίποτα χωρίς να λαμβάνουν κάποια πρωτοβουλία. Ενώ, αρκετές μπορεί ακόμη να κατηγορούν τον εαυτό τους για την συμπεριφορά του θύτη. Πολλές γυναίκες επιλεγούν να παραιτηθούν από την συγκεκριμένη εργασία ενώ ένα μικρό ποσοστό από αυτές μπορεί ακόμα και να απολυθούν.» αναφέρει η κ. Μακαρώνη.
Ο Συνήγορος του Πολίτη
Το 2010 οι αναφορές για σεξουαλική παρενόχληση αντιπροσώπευαν το 12% του συνολικού αριθμού αναφορών για θέματα διακρίσεων λόγω φύλου, που δέχτηκε ο Συνήγορος του Πολίτη. Όλες οι αναφερόμενες ήταν γυναίκες. Σύμφωνα με την κ. Σταματίνα Γιαννακούρου, Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη, την ίδια χρονιά οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στο δημόσιο τομέα πενταπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2009, ενώ το ίδιο διάστημα αυτές που αφορούσαν τον ιδιωτικό τομέα σχεδόν τριπλασιάστηκαν, φτάνοντας στο 65%. Ωστόσο, ο συνολικός αριθμός τους παραμένει μικρός σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες.
Οι περισσότερες από τις καταγγελίες που δέχεται ο Συνήγορος του Πολίτη είναι δύσκολο να αποδειχτούν, διότι δεν προσκομίζεται κανένα αποδεικτικό στοιχείο από την καταγγέλλουσα (π.χ. επιστολές, τηλεφωνήματα, φαξ, SMS, e-mail κλπ), ούτε υπάρχουν μάρτυρες. Λόγω αυτών των δυσκολιών, η διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη επικεντρώνεται στην αποκατάσταση ενός αξιοπρεπούς περιβάλλοντος που θα επιτρέψει τη συνέχιση της εργασιακής σχέσης και την αποτροπή επανάληψης τέτοιων συμπεριφορών στο μέλλον. Ο Συνήγορος επιδιώκει, εξάλλου, το να κατανοήσει ο εργοδότης τις συνέπειες που έχει η ανοχή του ίδιου απέναντι σε παρόμοιες συμπεριφορές από το προσωπικό του ή από πελάτες στον εργασιακό χώρο.
Ο Νόμος
Η σεξουαλική παρενόχληση θεωρείται διάκριση λόγω φύλου και στον επαγγελματικό χώρο απαγορεύεται από το νόμο (ν. 3896/2010) είτε προέρχεται από προϊστάμενο ή υπεύθυνο επαγγελματικής εκπαίδευσης είτε προέρχεται από υφιστάμενο, συνάδελφο, άλλο εκπαιδευόμενη ή ακόμα και από πελάτη. Γίνεται λοιπόν σαφές, ότι ο οποιοσδήποτε πέσει θύμα ανάλογης συμπεριφοράς πρέπει να το καταγγείλει. Απαραίτητη προϋπόθεση, να αποθηκεύονται αποδεικτικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα σχετικά μηνύματα στο κινητό ή e-mails. «Δεν ωφελεί κανέναν να αγνοεί μια τέτοια συμπεριφορά εκτός και αν πραγματικά δεν τον θίγει. Άλλωστε οι έρευνες μας λένε ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων όπου τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης προσπάθησαν να αγνοήσουν αυτό που τους συνέβαινε, ελπίζοντας ότι ο δράστης θα υποχωρήσει, η κατάσταση σύντομα επιδεινώθηκε.» επισημαίνει η Σωτηρία Μακαρώνη Ψυχολόγο Υγείας και Ψυχοθεραπεύτρια.
Είναι σημαντικό να μην αποσιωπούνται τέτοια περιστατικά και κυρίως να μην προσπαθούν τα θύματα να το χειριστούν μόνα τους, αλλά να αναζητούν βοήθεια και να ενημερώνουν ανθρώπους του περιβάλλοντός τους και σε κάθε περίπτωση, αρμόδιους φορείς.
enimerwsi.com