«Βούδας» ο Καραμανλής
«Βούδας» είναι ο χαρακτηρισμός που επεφύλαξαν αμερικανοί διπλωμάτες για τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή. «Σπάνια αποκαλύπτει τις σκέψεις του» αναφέρει ο διπλωμάτης Ντάνιελ Σπέκχαρντ σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα, μετά τη συνάντησή του με τον τότε πρωθυπουργό στις 4 Ιανουαρίου 2008, κατά την οποία ο κ. Καραμανλής ήταν «άνετος και εξέφραζε με κάθε ευκαιρία το σεβασμό και τη συμπάθειά του προς τις ΗΠΑ».
Κατά την συνάντηση, ο πρώην πρωθυπουργός έπαιζε με ένα κομπολόι, ενώ αποχαιρετώντας τον Αμερικανό διπλωμάτη του συνέστησε «να μην έχει πολλά πάρε - δώσε με πολιτικούς, δημοσιογράφους και επιφανείς επιχειρηματίες, γιατί θα γίνει στόχος βαλκανικού κουτσομπολιού».
Το 2007 τα πρώτα προβλήματα της κυβέρνησης Καραμανλή
Από το 2007 «είδαν» οι αμερικανοί διπλωμάτες τα πρώτα προβλήματα της κυβέρνησης Καραμανλή, παρότι αρχικά ένιωθαν να αισθάνονται άνετα με τη ΝΔ στην εξουσία. Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νίκολας Μπερνς, μετά την επίσκεψή του στη χώρα αναφέρει ότι ο «συνήθως χαλαρός» Καραμανλής αισθάνεται έντονη πολιτική πίεση για το θέμα των Σκοπίων. Ωστόσο, το 2008 κι ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται στη δίνη σκανδάλων, ο αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα αναφέρει ότι «ο Καραμανλής έχει αποδειχτεί καλός καπετάνιος στα δύσκολα, αλλά ο μικρός χώρος που έχει να ελιχθεί περιορίζεται συνέχεια».
Ενόχληση για το άνοιγμα του Καραμανλή προς τη Ρωσία
Η ενόχληση της αμερικανικής πλευράς για το άνοιγμα Καραμανλή στη Ρωσία διατυπώνεται σε τηλεγράφημα με ημερομηνία 19 Δεκεμβρίου του 2008, με θέμα την ελληνορωσική συμφωνία στον αμυντικό τομέα. «Ο Έλληνας πρωθυπουργός στη Μόσχα. Η ρητορεία (εξ’ όσων φαίνεται) δε συνάδει με τις πράξεις» είναι ο τίτλος του τηλεγραφήματος, στο οποίο καταγράφεται η θετική στάση του Τύπου και της κοινής γνώμης για τις κινήσεις Καραμανλή σε σχέση με τη Ρωσία. Με την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, ο τότε πρωθυπουργός θέλησε να δημιουργήσει την αίσθηση ότι η χώρα μας αποτελεί ενεργειακό κόμβο.
Παράλληλα, προσπαθεί να περάσει την εικόνα ισορροπίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, την ίδια ώρα που η κοινή γνώμη θεωρεί τη στάση της τότε υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη ως ξεκάθαρα φιλαμερικανική. Το διπλωματικό έγγραφο επισημαίνει ότι τα «συγχαρητήρια» του κ. Καραμανλή προς τον Πούτιν για τη νίκη του στις εκλογές για τη Δούμα, καθώς και η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό South Stream προβληματίζει την αμερικανική πλευρά. «Ο Καραμανλής πιστεύει προφανώς ότι μπορεί να κρατήσει μία ισορροπία στις σχέσεις του με τη Ρωσία και τη Δύση. Ο κίνδυνος είναι καθώς έρχεται πιο κοντά στη Μόσχα στην ενέργεια, να βρεθεί η Αθήνα υπό πίεση για να συμμαχήσει με τους Ρώσους σε άλλα θέματα, όπως οι σχέσεις με το Ιράν» αναφέρεται στο έγγραφο.
«Η Ρωσία είναι σημαντική χώρα για την Ελλάδα»
Το θέμα των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης του Κώστα Καραμανλή με τον Αμερικανό πρέσβη Ντάνιελ Σπέκχαρντ. Σε τηλεγράφημα που φέρει ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 2008 αναφέρεται ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε στον πρέσβη ότι «η Ρωσία θέλει να γίνει ηγέτιδα δύναμη», ενώ παρά το γεγονός ότι «ο Πούτιν δεν είναι δάσκαλος Δημοκρατίας», ο τέως πρωθυπουργός ξεκαθαρίζει ότι «οι αξίες της Ελλάδος δεν αλλάζουν».
Τον Αύγουστο του 2008 , οι ΗΠΑ θορυβήθηκαν από τη στάση της Ελλάδας στην κρίση μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας. Τηλεγράφημα της Ντέμπορα Μακάρθι, που θεωρείτο το υπ’ αριθμόν 2 της αμερικανικής πρεσβείας στην Ελλάδα, που χρονολογείται από τις 22 Αυγούστου του 2008, αναφέρει ότι ρώσοι ειδικοί αμυντικής βιομηχανίας πρόκειται να επισκεφθούν την Ελλάδα, προκειμένου να συζητήσουν την αγορά θωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού ενώ η Βουλή έχει προγραμματίσει την επικύρωση της συμφωνίας για τον South Streem. «Εργαζόμαστε για να ακυρώσουμε και τις δύο αυτές ενέργειες που θεωρούμε ότι δεν είναι σωστές, αλλά λαμβάνουμε ανάμεικτα μηνύματα από Έλληνες αξιωματούχους» αναφέρει η Μακάρθι. Στο ίδιο τηλεγράφημα αναφέρεται ότι οι αμερικανοί διπλωμάτες συνάντησαν τον Αντώνη Σαμαρά, που θεωρείται «έμπιστος του Καραμανλή» για το θέμα, ο οποίος συμφώνησε ότι η επίσκεψη των Ρώσων «δεν θα έμοιαζε καλή και υποσχέθηκε ότι όλοι όσοι έπρεπε να το μάθουν θα το μάθουν.
Οι εκτιμήσεις των αμερικανών διπλωματών για Σαμαρά-Μπακογιάννη
Με ιδιαίτερα θερμά λόγια εκφράζονται τα τηλεγραφήματα των αμερικανών διπλωματών για την Ντόρα Μπακογιάννη. «Η νέα υπουργός Εξωτερικών, μια φίλη των ΗΠΑ» είναι ο τίτλος του τηλεγραφήματος μετά τον ανασχηματισμό του Φεβρουαρίου του 2006. Στα έγγραφα, η κ. Μπακογιάννη περιγράφεται ως πολιτικός με «μετριοπαθείς θέσεις στα εξωτερικά θέματα και ιδιαίτερα δυναμικό λόγο στα θέματα της τρομοκρατίας, λόγω της οικογενειακής της εμπειρίας με την απώλεια του συζύγου της Παύλου Μπακογιάννη», ενώ θεωρείται ως η επικρατέστερη διάδοχος του τότε πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ.
Σε τηλεγράφημα του Ιανουαρίου του 2009, λίγο μετά την ανακοίνωση του ανασχηματισμού της κυβέρνησης, η υπουργοποίηση του Αντώνη Σαμαρά θεωρείται «καθαρά σχεδιασμένη ως ένας τρόπος να επανεισαχθεί στην κυβέρνηση της ΝΔ προετοιμάζοντάς τον για μεγαλύτερα πράγματα στο μέλλον». Επίσης, ο κ. Σαμαράς αναφέρεται ως «φιλοαμερικανός», ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται τόσο στην προσωπική του έχθρα με τη Ντόρα Μπακογιάννη, λόγω της πτώσης της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όσο και στο γεγονός ότι «είναι πολύ πιο συντηρητικός από τους αντιπάλους του και ιδιαίτερα από την Ντόρα Μπακογιάννη».
Οι δύσκολες ισορροπίες του Παπανδρέου και η αλλαγή ρητορικής
Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Γιώργος Παπανδρέου στο να βρίσκει ισορροπίες «μεταξύ των βαρώνων που κυβέρνησαν με τον πατέρα του, του νέου αίματος από το δικό του κύκλο και των τεχνοκρατών του Σημίτη» διαπιστώνει ο αμερικανός πρεσβευτής λίγο μετά τη δεύτερη νίκη της ΝΔ στις εθνικές εκλογές του 2007.
Στα τηλεγραφήματα γίνεται εκτενής αναφορά στις εσωκομματικές συγκρούσεις στο ΠΑΣΟΚ και στις αμφισβητήσεις που εξέφραζαν εις βάρος του Γιώργου Παπανδρέου τόσο «βενιζελικοί» όσο και «παπανδρεϊκοί».
Επίσης, διαπιστώνεται ότι « ο Παπανδρέου απομακρύνεται από την παραδοσιακή δυτική του στάση και καταφεύγει όλο και περισσότερο σε πατριωτικά λαϊκίστικα σχόλια που θυμίζουν τον πατέρα του», αποδίδοντας την αλλαγή ρητορείας στις ισορροπίες που έπρεπε να κρατήσει. Χαρακτηριστικό αυτής της προσπάθειας είναι το ζήτημα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, καθώς και οι δηλώσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ το 2006, με τις οποίες ζήτησε την άμεση επέκταση των 12 ναυτικών μιλίων στο Αιγαίο.
Ο Γιώργος Παπανδρέου, ως υπουργός Εξωτερικών «έχει δημιουργήσει καλή φήμη στη διεθνή κοινότητα σαν ένας σκεπτόμενος και εποικοδομητικός συνομιλητής. Στο εσωτερικό θα πρέπει να προσέξει τη ρητορική του για να αποφύγει χαρακτηρισμούς, όπως αμερικανάκι» επισημαίνεται σε τηλεγράφημα.
Λίγο μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εθνικές εκλογές του 2009, ο αμερικανός πρεσβευτής Ντάνιελ Σπέκχαρντ σχολιάζει σε τηλεγράφημά του τη νέα σύνθεση της κυβέρνησης. «Θα πάρει χρόνο μέχρι το κυβερνητικό σώμα να συνηθίσει τους νέους ρόλους και το κοινό να δει τα σημάδια αλλαγής που υποσχέθηκε ο Παπανδρέου. Εκτός από διοικητικά προβλήματα υπάρχουν εντάσεις μεταξύ δύο στρατοπέδων που δεν έχουν ακόμη λύσει τις πολιτικές τους διαφορές. Των παλιών λιονταριών του ΠΑΣΟΚ, πολλοί εκ των οποίων είναι παρακαταθήκη των κυβερνήσεων του πατέρα Παπανδρέου, και των νέων αξιωματούχων που υστερούν σε πολιτικές επαφές αλλά φαίνεται να απολαμβάνουν την εύνοια του πρωθυπουργού», σημειώνει ο Σπέκχαρντ, συμπληρώνοντας ότι η συνύπαρξη των βετεράνων και των πρωτοεμφανιζόμενων στην κυβέρνηση θα αποβεί άβολη. «Οι πιέσεις από το βαθύ ΠΑΣΟΚ – ιστορικά βασισμένο στο νεποτισμό και την εκλογική πελατεία έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις εξαγγελίες Παπανδρέου για ανοιχτή διακυβέρνηση», επισημαίνει ο αμερικανός πρέσβης.
Ο Δεκέμβρης του 2008
Την απουσία του πρωθυπουργού από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 διαπιστώνει απόρρητη έκθεση της αμερικανικής πρεσβείας στις 18 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς. «Η όλη αντιμετώπιση της κρίσης χαρακτηρίστηκε από την απουσία του πρωθυπουργού Καραμανλή, ενώ οι περισσότερες ανακοινώσεις έγιναν από τον Παυλόπουλο» αναφέρεται στην έκθεση, στην οποία διατυπώνονται εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις των επεισοδίων στα αμερικανικά συμφέροντα. «Η κυβέρνηση θα γίνει πιο εσωστρεφής από ό, τι συνήθως. Η Ελλάδα θα είναι απρόθυμη ή και όχι σε θέση να λάβει δραστικές αποφάσεις για θέματα όπως το όνομα της ‘’Μακεδονίας’’, τις ελληνοτουρικές σχέσεις ή την άσκηση πίεσης στους Ελληνοκυπρίους για διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό» διαπιστώνεται.
Παράλληλα, γίνεται λόγος για τη στάση που κράτησαν τα κόμματα της Αριστεράς τα οποία «σε αντίθεση με τα ομόλογά κόμματα στην Ευρώπη δεν έχουν εξελιχθεί μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, την ευρωπαϊκή ενοποίηση και την παγκοσμιοποίηση» καθώς και για τον «ανεύθυνο Τύπο» που άναβε φωτιές αντί να ηρεμεί τα πνεύματα.
Ανησυχίες για την τρομοκρατία
Την ανησυχία της αμερικανικής πλευράς για την αθώωση ή την αποφυλάκιση κατηγορουμένων για τη «17 Νοέμβρη» εκφράζουν σε τηλεγραφήματά τους αμερικανοί διπλωμάτες, σημειώνοντας ότι κάποια μέλη της οργάνωσης παραμένουν ασύλληπτα. Επίσης, οι αμερικανοί διπλωμάτες εμφανίζονται ενοχλημένοι για τις διαρροές από τον Τύπο. «Σχεδόν αποκάλυψαν την ταυτότητα ενός εκ των δραστών» ήταν το σχόλιο του πρέσβη Τσαρλς Ρις για τα δημοσιεύματα που αναφέρονται στην επίθεση με ρουκέτα στην αμερικανική πρεσβεία τον Ιανουάριο του 2007.
Υπεύθυνοι για τις διαρροές παρουσιάζονται αξιωματικοί της ΕΛΑΣ που διέθεταν σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα ο πρώην αρχηγός της Αντιτρομοκρατικής Στέλιος Σύρος, που εκείνη την περίοδο είχε τη θέση του υπαρχηγού της ΕΛΑΣ.
Στις 25 Φεβρουαρίου 2008 η Ειδική Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου της αμερικανικής πρεσβείας ζήτησε να γίνει συλλογή στοιχείων προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ο «Επαναστατικός Αγώνας» είχε διασυνδέσεις με «διεθνείς οργανώσεις, ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, τη Χαμάς, τη Χεζμπολά ή τη 17 Νοέμβρη». Άλλωστε, η Επιτροπή επισημαίνει ότι μερικά ονόματα ήταν ήδη γνωστά στις ελληνικές αρχές, τα οποία διέθεταν σχέσεις με την «17 Νοέμβρη» ή τον «ΕΛΑ».
«Παρότι δεν υπάρχουν στοιχεία από έρευνες που συνδέουν τη 17Ν με πρόσφατες επιθέσεις διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν προσωπικοί ιδεολογικοί και οργανωτικοί δεσμοί της με άλλες ομάδες όπως ο Επαναστατικός Αγώνας» αναφέρεται σε τηλεγράφημα της 9ης Μαΐου 2008, ενώ στις 26 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς η πρεσβεία ζητά την παραμονή της «17Ν» στη λίστα των διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων του State Department, εκτιμώντας ότι μέλη της οργάνωσης που βρίσκονται στη φυλακή, αλλά και ασύλληπτα μέλη είναι πιθανόν να συνεργαστούν ή να συγχωνευθούν με άλλες ομάδες.
πηγή: newscode.gr