Ερευνητές υποστηρίζουν με νέα στοιχεία τη θεωρία ότι η ανθρώπινη γεωργία επηρέαζε το κλίμα από πριν 5.000 χρόνια. Ερευνητές υποστηρίζουν με νέα στοιχεία τη θεωρία ότι η ανθρώπινη γεωργία επηρέαζε το κλίμα από πριν 5.000 χρόνια. Ξεκινώντας από τον παλαιοκλιματολόγο Ουίλιαμ Ρούντιμαν το 2003, η θεωρία λέει πως η ανθρώπινη επίδραση απέτρεψε μία νέα εποχή των παγετώνων και βοήθησε στη δημιουργία του σχετικά σταθερού κλίματος που έχουμε σήμερα. Η θεωρία αυτή έχει απορριφθεί από την ερευνητική κοινότητα, όμως σήμερα ο Ρούντιμαν και άλλοι επιστήμονες λένε πως έχουν τα στοιχεία για να την υποστηρίξουν.
Το επιχείρημά τους βασίζεται σε μια παράξενη διακύμανση που έχει παρατηρηθεί στα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου από την τελευταία εποχή των παγετώνων που ολοκληρώθηκε πριν από περίπου 11.000 χρόνια και ακολουθήθηκε από την Ολόκαινη περίοδο. Στις προηγούμενες μεσοπαγετωνικές περιόδους, τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονταν αρχικά και σταδιακά μειώνονταν μέχρι η Γη να επανέλθει σε εποχή παγετώνα. Η Ολόκαινη περίοδος ξεκίνησε μετά από αυτή τη διακύμανση, όμως από τότε τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα δεν σταμάτησαν ποτέ να αυξάνονται.
Το ίδιο συνέβη και με τα επίπεδα του μεθανίου πριν από περίπου 5.000 χρόνια. Οι αλλαγές αυτές συμπίπτουν με την κλιμάκωση της ανθρώπινης γεωργίας, κάτι που ο Ρούντιμαν, του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια στο Σάρλοτσβιλ, πιστεύει πως δεν αποτελεί σύμπτωση - η αποψίλωση μεγάλων εκτάσεων και η επέκταση της άρδευσης απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.
Οι αμφισβητίες της θεωρίας ισχυρίζονται πως ο ανθρώπινος πληθυσμός ήταν πολύ μικρός για να προκαλέσει επιπτώσεις στο κλίμα και οι εκπομπές αερίων ήταν μάλλον αμελητέες. Ομως, αντί να το βάλει κάτω, ο Ρούντιμαν και κάποιοι άλλοι ερευνητές θα ανακοινώσουν τα στοιχεία τους σε σειρά δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά μέσα στους επόμενους μήνες. Κομμάτι της έρευνάς τους παρουσιάστηκε τον προηγούμενο μήνα στο Σάντα Φε του Νιου Μέξικο, στο πλαίσιο ενός συνεδρίου για το κλίμα.
«Είμαι σίγουρα προκατειλημμένος, αλλά η φετινή χρονιά θα είναι σημαντική για τους υποστηρικτές της θεωρίας μας», είπε ο Ρούντιμαν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης.
Μία από τις μελέτες, που εκπροσωπήθηκε από τον Τζεντ Κάπλαν της πολυτεχνικής σχολής της Λοζάνης, υποστηρίζει πως η γεωργία είχε πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις από ό,τι αρχικά πιστεύαμε, με την έρευνά του να επιχειρεί να τις μετρήσει.
Ο Ρούντιμαν αμφισβήτησε επίσης μία πολυσυζητημένη δημοσίευση που έγινε πρόπερσι στο περιοδικό «Nature» από μια ομάδα του Πανεπιστημίου της Βέρνης, με επικεφαλής τον Τόμας Στόκερ. Η έρευνα επικεντρώνεται στην ιδιότητα των φυτών να απορροφούν περισσότερο το ισότοπο 12 του άνθρακα, μεταβάλλοντας έτσι σε μικρό βαθμό την αναλογία μεταξύ ισότοπου 12 και 13 του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ο Στόκερ μελέτησε παγωμένα εδάφη στην Ανταρκτική και δεν βρήκε ουσιαστική μεταβολή, κάτι που συνηθίζεται όταν το διοξείδιο του άνθρακα από αποψιλωμένη βλάστηση απελευθερώνεται ξανά στην ατμόσφαιρα.
Ο Ρούντιμαν και ο Κάπλαν αμφισβητούν τα στοιχεία που δίνει ο Στόκερ, λέγοντας πως έχει υποτιμήσει το διοξείδιο του άνθρακα που ήταν θαμμένο στις κατεστραμμένες δασικές εκτάσεις στην Ολόκαινη περίοδο, παραπέμποντας σε άλλες εκτιμήσεις πως ήταν περισσότεροι από 280 γιγατόνοι, σε σχέση με τους 40 που δίνει η έρευνα της ομάδας του Κάπλαν.
Μια άλλη σχετική έρευνα, του Ντόριαν Φούλερ, ενός αρχαιολόγου, από το πανεπιστήμιο UCL του Λονδίνου, εστιάζει στις εκπομπές μεθανίου από τα εκτρεφόμενα ζώα και την εξάπλωση της καλλιέργειας ρυζιού στη νοτιοανατολική Ασία. Ο Φούλερ λέει πως η εξάπλωση αυτή μπορεί να ευθύνεται για έως και το 80% του επιπλέον μεθανίου στην ατμόσφαιρα πριν από 1.000 χρόνια.
Ο κλιματολόγος Ερικ Γουλφ της Βρετανικής Ανταρκτικής Επιθεώρησης, αναγνωρίζει πως ο άνθρωπος μπορεί να επηρέασε σημαντικά το κλίμα της Ολόκαινης περιόδου, όμως, όπως λέει, αυτό είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να αποδείξει.
Ο Γούλφ παραθέτει ως παράδειγμα μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature» του Φεβρουαρίου, από τον Τζόι Σινγκαράγερ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στην Αγγλία, και δείχνει πώς διακυμάνσεις στην τροχιά της Γης και τροπικές πηγές μπορούν να εξηγήσουν την αύξηση μεθανίου στην ατμόσφαιρα κατά την Ολόκαινη περίοδο. «Αυτό δεν αποδεικνύει το γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν επηρέασε την αλλαγή στο κλίμα, αλλά αφαιρεί την ανάγκη για μια τέτοια απόδειξη», εξηγεί ο Γουλφ.
Ο Κάπλαν και ο Φούλερ λένε πως το ζήτημα δεν είναι η εγκυρότητα της συγκεκριμένης θεωρίας του Ρούντιμαν, αλλά η ιδέα πως ο άνθρωπος μπορεί να επηρέασε το κλίμα πολύ πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση. «Ανθρώπινη επίδραση υπάρχει» λέει ο Φούλερ. «Αυτό μπορούμε να το δούμε». Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν πολλή δουλειά ακόμα για να προσδιορίσουν το μέγεθός της «και είναι πλέον δύσκολο να συνεχίζεις να στηρίζεις την άποψη πως η ανθρώπινη επίδραση ήταν αμελητέα πριν από τη βιομηχανική εποχή».
© Nature News