Οι σύνδεσμοι υπερκειμένου (ελληνιστί) είναι οι «νευρώνες» του Διαδικτύου· μέσω αυτών γίνεται ο διαμοιρασμός και η διάχυση πληροφοριών, ειδήσεων και πολιτιστικών προϊόντων. Μπορεί όμως ένα link να γυρίσει «μπούμερανγκ» σ’ αυτόν που το αναρτά; Πού ξεκινούν και πού τελειώνουν τα όρια της πνευματικής ιδιοκτησίας;
Εντοπίσαμε μια δικαστική διαμάχη η οποία αφορά links που παραπέμπουν σε έργα τα οποία προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρόσφατα, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (www. aepi. gr) κατέθεσε μήνυση εναντίον του ιδιοκτήτη του site www. livemovies. gr («ευρετήριο» ελληνικών εκπομπών και ταινιών) για ηθική βλάβη, διεκδικώντας αποζημίωση πολλών χιλιάδων ευρώ. Η υπόθεση προχώρησε, με αποτέλεσμα ο εισαγγελέας να διατάξει την έναρξη προκαταρκτικής εξέτασης για κακούργημα. Ο ισχυρισμός της ΑΕΠΙ εδράζεται στο ότι ορισμένα από τα links του livemovies καθιστούν «προσιτά στο κοινό» έργα για τα οποία η ΑΕΠΙ έχει δικαιοδοσία – και άρα νομιμοποιείται να ζητήσει άδεια, καθώς και το προβλεπόμενο αντίτιμο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον δικηγόρο του livemovies. gr, Βασίλη Σωτηρόπουλο, η αξίωση της ΑΕΠΙ δεν είναι βάσιμη. «Το livemovies. gr είναι ένα καθαρά ευρετηριακό site, το οποίο σέβεται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και μάλιστα καλύπτεται από τον νόμο 2121/1993 (άρθρο 2, παρ. 2-α) περί “βάσης δεδομένων”». «Πρόκειται για απλή παράθεση links», εξηγεί ο κ. Σωτηρόπουλος. «Δεν συνιστά παραβίαση της πνευματικής ιδιοκτησίας, αφού δεν αποτελεί αναπαραγωγή ούτε μετάδοση στο κοινό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισοδυναμεί με την παραπομπή σ’ ένα βιβλίο. Δεν υπάρχει κανένα έννομο συμφέρον για είσπραξη δικαιωμάτων».
Η υπόθεση ξεκινάει το 2008, όταν η ΑΕΠΙ είχε πρωτοεπικοινωνήσει με τον διαχειριστή της ιστοσελίδας ζητώντας ενημέρωση για το καθεστώς λειτουργίας της. Παρά τις εξηγήσεις από την πλευρά του livemovies. gr, η Εταιρεία επέμεινε στη διεκδίκηση αντιτίμου. Σημειώνεται πως τα επίμαχα links «ανοίγουν» σε ιστοσελίδες τηλεοπτικών σταθμών οι οποίες νόμιμα φιλοξενούν το οποιοδήποτε οπτικοακουστικό έργο.
«Από το 2008 μέχρι σήμερα, έχω χάσει τον ύπνο μου και μερικές χιλιάδες ευρώ», λέει ο ιδιοκτήτης του livemovies. gr. «Δεν θεωρώ ότι παραβιάζω πνευματικά δικαιώματα – υπάρχουν εκατοντάδες ιστοσελίδες που παραπέμπουν με link σε διαθέσιμα οπτικοακουστικά έργα. Μάλιστα, θεωρώ εξωφρενική την απαίτηση της ΑΕΠΙ, όταν τα ίδια τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν το κουμπί “share” για διαμοιρασμό του οπτικοακουστικού υλικού».
Πρόκειται για μια υπόθεση που έχει πολλές προεκτάσεις, καθώς αφορά και τους χρήστες των social media, τους bloggers, αλλά και τα διαδικτυακά ραδιόφωνα. Η συχνή χρήση links για τραγούδια, φωτογραφίες και κείμενα, το live-streaming και η οn demand αναπαραγωγή έργων αποτελούν παγιωμένες συμπεριφορές στο Διαδίκτυο. Την τελευταία τριετία, μάλιστα, με την αυξανόμενη διείσδυση του Twitter στην ελληνική διαδικτυακή σφαίρα, η τοποθέτηση links αφορά σε μεγάλο ποσοστό το καθημερινό «τιτίβισμα».
Ο διαμοιρασμός οπτικοακουστικών αρχείων είναι ένα εγγενές στοιχείο της διαδικτυακής δομής, ωστόσο, όπως εξηγεί ο Νίκος Σμυρναίος, λέκτορας της Επιστήμης της Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζ, στο blog του (smyrnaios. net) αναφερόμενος στους περιορισμούς που θέτει η πολιτιστική βιομηχανία στους χρήστες. «Το ζήτημα είναι κατά πόσον το ισοζύγιο αυτών των μέτρων μεταξύ προσδοκώμενων αποτελεσμάτων και ανεπιθύμητων παρενεργειών είναι θετικό ή αρνητικό».
Επικοινωνήσαμε με την ΑΕΠΙ προκειμένου να φιλοξενήσουμε την άποψή της για τη συγκεκριμένη υπόθεση, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει, «δεδομένου ότι η υπόθεση εκκρεμεί στη Δικαιοσύνη».
Τις τελευταίες ημέρες, μια παρόμοια υπόθεση που αφορά την τοποθέτηση συνδέσμων που οδηγούν σε άλλο δικτυακό τόπο ήρθε στη δημοσιότητα από την ιστοσελίδα XanthiPress. gr. Η υπόθεση αφορά τον 22χρονο διαχειριστή του tainies. org, στον οποίο έχει επιβληθεί απαγόρευση εξόδου από τη χώρα. Ο νεαρός συνελήφθη πρόσφατα έπειτα από διαδικασίες που κίνησε εναντίον του η Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Eργων, ενώ, μεταξύ άλλων, κατηγορείται για διαφυγόντα κέρδη της τάξεως των 15 - 25 εκατ. ευρώ.
Aπό την πλευρά του, ο 22χρονος υποστηρίζει ότι μέσω της ιστοσελίδας του παρέπεμπε σε τρίτο διαδικτυακό τόπο, όπου οι χρήστες έβρισκαν οδηγίες για να δουν ταινίες μέσω file sharing· διευκρίνιζε, μάλιστα, ότι δεν επρόκειτο για downloading.
Καθημερινή