Πλάσματα παράξενα που κολυμπούν από τα έγκατα της γης για να βγουν στην επιφάνειά της, που ξεπηδούν κι αυτά όπως οι Κάβειροι από την ηφαιστειακή λάβα, οι Τελχίνες είναι δαιμόνια - αλλά σύμφωνα με ορισμένες άλλες παραδόσεις είναι φύλο φρυγικό που εγκαταστάθηκε αρχικά στην Κρήτη.
Αν οι Τελχίνες λοιπόν, που είναι ανθρωπόμορφα ψάρια, υπήρξαν φυλή που ερχόταν από ανατολικά, σίγουρα κατείχε μοναδικές ικανότητες στην τέχνη του μετάλλου και στη σιδηρουργία.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σ’ αυτούς αποδίδεται η κατασκευή της άρπας του Κρόνου και της τρίαινας του Ποσειδώνα. Αν όντως υπήρξε φυλή που ονομάστηκε έτσι, τότε -όπως ορισμένοι ισχυρίζονται- αυτή θα πρέπει να σχετίζεται με τους Δραβίδες, από τους οποίους λέγεται ότι κατάγονται οι Ινδοευρωπαίοι.
Ο μύθος που συνδέει τους Τελχίνες με τη Ρόδο είναι χαρακτηριστικός:
Οι Τελχίνες ήταν γιοι της Θάλασσας και θεωρούνται οι πρώτοι κάτοικοι της Ρόδου. Ήταν επιδέξιοι τεχνίτες και εφευρέτες. Σε αυτά τα αδέλφια, τους Τελχίνες και την κόρη του Ωκεανού Κάφειρα, εμπιστεύτηκε η Ρέα τον Ποσειδώνα, όταν ήταν μωρό, για να τον αναθρέψουν. Όταν μεγάλωσε ο θεός ερωτεύτηκε την αδελφή των Τελχίνων Αλία και απόκτησε απ’ αυτήν έξι γιους και μία κόρη, τη Ρόδο.
“Ανατολικοί δαίμονες”
Αυτοί οι γιοι του Ποσειδώνα όταν μεγάλωσαν έγιναν περήφανοι και βίαιοι και κάποτε εμπόδισαν την Αφροδίτη, που ταξίδευε από τα Κύθηρα για την Κύπρο, να πλευρίσει με το πλοίο της στη Ρόδο. Η θεά Αφροδίτη οργίστηκε και τους έκανε να μανιάσουν. Μέσα στον παραλογισμό τους βίασαν τη μητέρα τους και προξένησαν πολλά δεινά στο νησί. Για αυτή την πράξη τους ο Ποσειδώνας τους έθαψε βαθιά μέσα στη γη. Οι άνθρωποι τους ονόμασαν τότε “ανατολικούς δαίμονες”. Η Αλία ρίχτηκε στη θάλασσα και από τότε οι ντόπιοι τη λατρεύουν ως Λευκοθέα.
Οι Τελχίνες έφυγαν από τη Ρόδο όταν προαισθάνθηκαν ότι ερχόταν ένας κατακλυσμός. Ο Λύκιος πήγε στη Λυκία και ίδρυσε τον ναό του Λύκιου Απόλλωνα. Από τον κατακλυσμό πλημμύρισε στο μεταξύ η Ρόδος και μόνο λίγοι από τους κατοίκους της σώθηκαν.
Τα νερά τα στέγνωσε ο Ήλιος, που ερωτεύτηκε τη Ρόδο και έδωσε το όνομά της στο νησί. Στον Ήλιο όφειλαν μετά τον κατακλυσμό τη γένεση και το όνομά τους οι αυτόχθονες κάτοικοι της Ρόδου, οι Ηλιάδες, που διαδέχθηκαν τους Τελχίνες.
Άλλοι όμως πίστευαν ότι οι Τελχίνες δεν έφυγαν με τη θέλησή τους αλλά τους έδιωξαν οι Ηλιάδες. Πριν φύγουν, θύμωσαν τόσο που καταράστηκαν το νησί και το ράντισαν με θειάφι ώστε να ξεραθούν τα χωράφια.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, οι Τελχίνες ζούσαν στην Κέα (Τζια) και ήταν μάγοι. Είχαν όμως ανάρμοστη συμπεριφορά και για μια “ύβρη” που διέπραξαν απέναντι στους θεούς τιμωρήθηκαν κι αυτοί και ο ασεβής βασιλιάς τους, Δημώναξ. Ο Δίας τους σκότωσε με κεραυνό και κατέστρεψε ολοσχερώς το νησί.
Οι Τελχίνες καταβαραθρώνονται. Γι’ αυτό μετατρέπονται σε φθονερά και βίαια όντα. Όταν θύμωναν εξαπέλυαν βροχές, χαλάζι, χιόνι, κι έριχναν ακόμη και κεραυνούς.
Ακραία καιρικά φαινόμενα
Ο τρόπος με τον οποίο οι Τελχίνες κρατούν ζηλόφθονα φυλαγμένα τα μυστικά της τέχνης τους αποκαλύπτει ότι πίσω από την ομαδική αυτή θεότητα βρίσκονται οι κλειστές, θρησκευτικά οργανωμένες συντεχνίες των σιδηρουργών, που δημιούργησαν τα πρώτα μεταλλευτικά κέντρα στην Κρήτη και την Κύπρο.
Μέχρι και σήμερα τα συνδικάτα και τα εργασιακά σωματεία έχουν ως κύριο στόχο τη διασφάλιση του επαγγελματικού κλάδου. Αυτή την τακτική έχουν εφαρμόσει από τα προϊστορικά χρόνια οι Τελχίνες.
Ίσως οι Τελχίνες, που γνώριζαν καλά τη χρήση της φωτιάς και την κατεργασία του σιδήρου, να έχουν κάποια σχέση με τον ήρωα και βασιλιά Φορωνέα, που θεωρείται ο πρώτος βασιλιάς του πολιτισμού των Χετταίων επειδή δημιούργησε την τέχνη της μεταλλουργίας και καθιέρωσε τη λατρεία της θεάς Ήρας. Η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει ότι η κατεργασία του σιδήρου ξεκίνησε από τους Χετταίους. Ο ύψιστος θεός των Χετταίων, θεός του κεραυνού, λεγόταν Tarhu. Με το όνομα αυτό και την ελληνική μορφή του, “Τάρχων”, συσχετίζουν πολλοί τους Τελχίνες, τους μυθικούς μεταλλοτεχνίτες. Σύμφωνα με άλλη πληροφορία, πάλι, τους μεταλλοτεχνίτες αυτούς φαίνεται ότι έδιωξε από την περιοχή ο Φορωνέας.
Ο μύθος των διωγμένων μεταλλοτεχνιτών και μάγων Τελχίνων δεν σχετίζεται μόνο με την άρνησή τους να αποκαλύψουν τα μυστικά τους, ούτε μόνο με το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν τα προελληνικά φύλα που εκτοπίστηκαν από τους Αχαιούς. Μια μαρτυρία ωστόσο αξιοποιεί τη μαρτυρία αυτή, αφού ο Στησίχορος ταυτίζει τους Τελχίνες με τους “Κήρες” ή “Κάρες”, προελληνικό φύλο που νικήθηκε από τον πρώτο βασιλιά της Αττικής, τον Κέκροπα. Παράλληλα όμως ο μύθος των μάγων Τελχίνων αναφέρεται και σε φυσικές καταστροφές που η αρχαιολογική έρευνα έχει επιβεβαιώσει, όπως οι σεισμοί, οι εκρήξεις ηφαιστείων, ακόμη και οι πλημμύρες που έχουν συμβεί κατά το μέσο του 15ου αιώνα π.Χ.
p.r
