Ολο και περισσότεροι Αμερικανοί πηγαίνουν σήμερα με ποδήλατο ή με τα πόδια στη δουλειά τους. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις πρόσφατες κρατικές επενδύσεις στον δημόσιο τομέα, που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση των απαραίτητων υποδομών. Περισσότερες επενδύσεις σε ποδηλατοδρόμους πιθανότατα θα έχουν και άμεσα εμφανή αποτελέσματα σε κοινωνικό επίπεδο. Ηδη οι δημόσιες δαπάνες στις υποδομές για ποδηλάτες και πεζούς έχουν τουλάχιστον διπλασιαστεί σε σχέση με το 2006, αλλά αντιστοιχούν ακόμα σε λιγότερο από 4 δολάρια κατ' άτομο.
Συγκεκριμένα στην Αμερική, ο πρωταρχικός ρόλος των κατάλληλων υποδομών στη χρήση του ποδηλάτου ως μεταφορικό μέσο σε μια πόλη, φαίνεται ξεκάθαρα στη λίστα με τις πόλεις στις οποίες χρησιμοποιείται περισσότερο το ποδήλατο. Το κλίμα ή η μορφολογία του εδάφους δεν φαίνεται να αποτελούν τελικά αξεπέραστο εμπόδιο. Το Πόρτλαντ, στην Πολιτεία του Όρεγκον, βρίσκεται πρώτο στη λίστα με 5,8% του εργατικού δυναμικού να πηγαίνει στη δουλειά με ποδήλατο σε καθημερινή βάση.
Ακολουθεί η Μινεάπολη με 3,9% παρά τις συχνότατες χιονοπτώσεις, το Σιάτλ με 3% και πολύ κοντά του το Σαν Φρανσίσκο παρά τους λόφους του. Σύμφωνα με το περιοδικό Bicycling, πρόκειται για πόλεις που κατατάσσονται στις 10 κορυφαίες στις ΗΠΑ, σε ό,τι αφορά τις υποδομές για ποδήλατα.
Κάποιοι βλέπουν την επέκταση αυτή των ποδηλατοδρόμων σαν εισβολή στον «ζωτικό χώρο των αυτοκινήτων». Τον Μάρτιο ο Τζον Κάσιντι του περιοδικού New Yorker τάχθηκε ανοιχτά κατά της επέκτασης των ποδηλατοδρόμων στο Μανχάταν. Οι αντιδράσεις που συνάντησε ήταν τεράστιες.
Οικονομικά τα οφέλη
Ας κοιτάξουμε όμως την οικονομική λογική πίσω από την προσπάθεια να αυξηθεί η χρήση των ποδηλάτων στις πόλεις:
- Τα αυτοκίνητα απολαμβάνουν τεράστιες έμμεσες «επιχορηγήσεις», όπως είναι η κατασκευή δρόμων ή χώρων για παρκάρισμα. Οι επενδύσεις αυτές, όμως, ξεπερνούν κατά πολύ τα φορολογικά έσοδα που προέρχονται από τη χρήση των αυτοκινήτων αυτή καθαυτή, καθιστώντας την εν τέλει μη κερδοφόρο. Σε κοινωνικό επίπεδο τα αυτοκίνητα έχουν μεγάλο τίμημα αφού συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, προκαλούν θανατηφόρα ατυχήματα, ακόμα και ηχορρύπανση.
Από την άλλη, η χρήση των ποδηλάτων είναι ωφέλιμη τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τον πλανήτη. Αναφορικά με τη δημόσια υγεία, βοηθά στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας αλλά και της αδράνειας των ατόμων και σίγουρα είναι φθηνότερη λύση από το γυμναστήριο. Επίσης, λιγότερη κατανάλωση βενζίνης σημαίνει βελτίωση της ποιότητας του αέρα, λιγότερη εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα και εξοικονόμηση χρημάτων.
Η αύξηση της προσφοράς αυξάνει τη ζήτηση
Η αυξημένη χρήση του ποδηλάτου είναι χρήσιμη και σίγουρα εφικτή, αν συνδυαστεί με αποτελεσματική χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς για τις μεγαλύτερες αποστάσεις. Όπως εξηγεί και ο καθηγητής Τζον Πάτσερ, «το 40% των μετακινήσεων που γίνονται σήμερα με αυτοκίνητο μέσα στην πόλη είναι αποστάσεις μικρότερες των 3 χιλιομέτρων, που εύκολα καλύπτονται με ποδήλατο».
Προσπάθειες για εκτεταμένη χρήση του ποδηλάτου και μείωση της χρήσης των αυτοκινήτων παρατηρούνται σε μεγάλο βαθμό σε βόρειες ευρωπαϊκές πόλεις. Συγκεκριμένα στη Δανία το 18% των μετακινήσεων μέσα στην πόλη γίνονται με ποδήλατο, και αντίστοιχα το 27% στην Ολλανδία. Στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 1%. Στις πόλεις που γίνεται εκτεταμένη χρήση ποδηλάτων παρατηρείται μεγάλη ανάπτυξη στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ώστε να διευκολύνεται όσο γίνεται περισσότερο η μετακίνηση χωρίς αυτοκίνητο. Με τον τρόπο αυτό οι άνθρωποι επισκέπτονται το κέντρο της πόλης εύκολα και άνετα αλλά και το κέντρο γίνεται πιο φιλικό, αφού υπάρχουν λιγότερα αυτοκίνητα άρα και λιγότερα μποτιλιαρίσματα, θόρυβος, ρύπανση.
Άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο της προσπάθειας διεύρυνσης της χρήσης του ποδηλάτου σε πόλεις ανά τον κόσμο είναι τα δημοτικά προγράμματα κοινής χρήσης ποδηλάτων, όπως το Velib (Velo en libre, ελεύθερο ποδήλατο) στο Παρίσι.
Σταθμοί με ποδήλατα υπάρχουν σε κεντρικά σημεία της πόλης και οι κάτοικοι μπορούν με μια ειδική κάρτα και αντί ενός μικρού ποσού να νοικιάσουν για κάποια ώρα ένα ποδήλατο από έναν σταθμό και να το αφήσουν σε έναν άλλο σταθμό, κοντά στον προορισμό τους. Αντίστοιχα προγράμματα επεκτείνονται σήμερα σε πόλεις και των πέντε ηπείρων.
Μια σημαντική παρατήρηση για τους ίδιους τους ποδηλάτες είναι ότι όσο αυτοί αυξάνονται σε αριθμό, τόσο αυξάνεται και η ασφάλειά τους. Η δημιουργία νέων ποδηλατοδρόμων προσελκύει όλο και περισσότερους ποδηλάτες, έτσι μειώνεται ο αριθμός των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων και προωθείται η χρήση των ποδηλάτων.
Επίσης, όσο αυξάνεται ο αριθμός των ποδηλατών η κοινωνία προσαρμόζεται στη νέα τάση. Η μετακίνηση με ποδήλατο φαντάζει πια λιγότερο «ιδιόρρυθμη». Μέχρι και οι μεγάλες εταιρείες προσαρμόζονται παρέχοντας στους εργαζόμενους διευκολύνσεις, όπως χώρους για να κάνουν ένα γρήγορο ντους και να αλλάζουν ρούχα όταν έρχονται στη δουλειά με ποδήλατο. Οι παροχές αυτές είναι απλές και συμφέρουν την εταιρεία, αφού κοστίζουν λιγότερο κατ' άτομο από τις θέσεις για παρκάρισμα.
Το συμπέρασμα λοιπόν, εκφρασμένο με οικονομικούς όρους είναι ένα: η αύξηση της προσφοράς, αυξάνει τη ζήτηση.
Η βελτίωση στις υποδομές για ποδήλατα δεν θα διευκόλυνε απλώς το να φτάνει κανείς στη δουλειά του, θα δημιουργούσε και νέες θέσεις εργασίας, στοιχείο υψίστης σημασίας στις σημερινές οικονομίες, όπου η ανεργία οργιάζει. Η δημιουργία ποδηλατοδρόμων προσφέρει πιο πολλές θέσεις εργασίας με λιγότερο κόστος απ' ότι οι επενδύσεις σε νέους δρόμους. Βγάζουμε λοιπόν το καπέλο (και το κράνος) στους ποδηλάτες ακτιβιστές που προωθούν τη δημιουργία ποδηλατοδρόμων στις πόλεις. Δουλεύουν προς όφελος όλων μας.
tovima