Η ανακάλυψη έγινε στο πλαίσιο του διεθνούς Αρχαιολογικού Προγράμματος Ταγινάτ του Πανεπιστημίου του Τορόντο, στο οποίο συμμετέχουν ερευνητές από 12 χώρες και από τουλάχιστον είκοσι πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, λειτουργώντας σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού της Τουρκίας.
Η πύλη του συγκροτήματος παρείχε πρόσβαση στην ακρόπολη της Κουνουλούα, που ήταν πρωτεύουσα του νεοχιττιτικού βασιλείου της Πατίνα (950-725 π.Χ.) και μοιάζει πολύ με την πύλη της ακρόπολης της χιττιτικής πόλης Καρχεμίς, την οποία ανακάλυψε ο Βρετανός αρχαιολόγος Σερ Λέοναρντ Γούλεϊ το 1911.
Η ανακάλυψη στο Τελ Ταγινάτ δίνει καινούργιες πολύτιμες πληροφορίες για τον καινοτόμο χαρακτήρα και την πολιτιστική εξέλιξη των κρατών που άκμασαν την Εποχή του Σιδήρου στην ανατολική Μεσόγειο και τα οποία αναδύθηκαν μετά την κατάρρευση των μεγάλων πολιτισμών της Εποχής του Χαλκού γύρω στα τέλη της δεύτερης χιλιετίας π.Χ.
Όπως αναφέρεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Πανεπιστημίου του Τορόντο, η πύλη του μνημειακού συγκροτήματος πρέπει να καταστράφηκε μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Ασσύριους το 738 π.Χ., όταν το μέρος λιθοστρώθηκε και μετατράπηκε στην κεντρική αυλή ενός ασσυριακού ιερού.
«Το λιοντάρι, ύψους περίπου 1,3 μ. και μήκους 1,6 μ., βρέθηκε άθικτο σε καθιστή θέση, να βρυχάται, με τα αυτιά πίσω και τα νύχια προτεταμένα» δήλωσε ο Τίμοθι Χάρισον, καθηγητής αρχαιολογίας Εγγύς Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και διευθυντής του προγράμματος.
Συμπλήρωσε, επίσης, ότι σε κοντινή απόσταση βρέθηκε ένα ακόμα τμήμα που αναπαριστά μία ανθρώπινη μορφή πλαισιωμένη από λιοντάρια.
«Πρόκειται για μοτίβο που συνηθίζεται στους πολιτισμούς της περιοχής και είναι γνωστό με την ονομασία ο Άρχοντας και τα Ζώα. Συμβολίζει την επιβολή της πολιτισμένης τάξης έναντι των χαοτικών δυνάμεων του φυσικού κόσμου» σημείωσε.
«Λιοντάρια, σφίγγες και κολοσσιαία αγάλματα στον τύπο του Άρχοντα και των Ζώων τοποθετούνταν στις πύλες των ακροπόλεων των βασιλικών νεοχιττιτικών πόλεων στη Συρία και την Ανατολία την Εποχή του Σιδήρου, συνεχίζοντας μία αρχαιότερη παράδοση των Χετταίων που τόνιζε τον τους συμβολικό ρόλο ως ζωνών συνόρων, αλλά και τον θεϊκό ρόλο των βασιλιάδων ως φρουρών και φυλάκων της κοινότητας» κατέληξε ο καθηγητής, σημειώνοντας πως οι περίτεχνα διακοσμημένες πύλες εξυπηρετούσαν την άρχουσα τάξη, νομιμοποιώντας την εξουσία τους.
