p

Παρασκευή 27 Απριλίου 2012

Η Μάγια η μέλισσα ...

Η Μάγια η μέλισσα έγινε 100 χρονών


Το αμαρτωλό παρελθόν ενός αγαπημένου συμβόλου της παιδικής μας ηλικίας
Μεταξύ του 1976 και 1980 το γερμανικό κανάλι ZDF έπαιζε τα 104 επεισόδια της Μάγιας της μέλισσας κάθε Πέμπτη στις 17:10, μια ώρα ιερή για όλα τα παιδιά της εποχής, όπως γράφει η die Zeit. Στην Ελλάδα η πρεμιέρα έγινε το 1979 στην ΕΡΤ και παιζόταν Κυριακή, Δευτέρα και Πέμπτη και η φωνή της Βάσιας Τριφύλλη έντυσε την αγαπημένη μέλισσα με τα μεγάλα μάτια μάνγκα. Πού να ξέραμε το αμαρτωλό της παρελθόν!
Στη Γερμανία δεν υπήρχε μικρός ή μικρή που δεν ήξερε το τραγούδι τίτλων, που έλεγε για την
«μικρή, αυθάδη και έξυπνη μέλισσα Μάγια» και ξεκινούσε ως εξής: «Σε μια άγνωστη χώρα / πριν από όχι πολύ καιρό / ζούσε μια μέλισσα ξακουστή.» Το τραγούδι ήταν του Karel Gott χωρίς ίσως να ξέρει και ο ίδιος ότι η «άγνωστη χώρα» ήταν μια Γερμανία χωρίς δημοκρατία και ότι η μέλισσα αυτή ήταν το προϊόν ενός φριχτού πολέμου.

Ως παιδιά δεν είχαμε ιδέα ότι η Μάγια ξεκίνησε ως ηρωίδα ενός βιβλίου, γραμμένου από τον Waldemar Bonsels. Κανείς δεν το θυμόταν, ούτε καν στη Γερμανία. Ένας υπάλληλος του ZDF, ο Gohlen, που ήταν υπεύθυνος για τις παιδικές εκπομπές το 1973, θυμήθηκε το βιβλίο με τη Μάγια ενώ βρισκόταν σε ένα ταξί. Ένας Αμερικανός, ο Matt Murphy, ο οποίος είχε ήδη δουλέψει για τη Ντίσνεϊ, ζωγράφισε τους ήρωες και ένα γιαπωνέζικο στούντιο έκανε τα κινούμενα σχέδια πραγματικότητα, με διαλόγους του Eberhard Storeck. O κόσμος της Μάγιας ήταν μια συνεργασία Γερμανίας, Αμερικής και Ιαπωνίας που σημάδεψε τη δεκαετία του ’80 στη Γερμανία αλλά και σε πολλές άλλες χώρες.


Ο Waldemar Bonsel
Όταν ο Waldemar Bonsel έγραψε τη «Μάγια» ήταν ένα μέλος της μποέμ σκηνής της νότιας Γερμανίας. Δεν ήταν διάσημος, ήταν ένας τριαντάχρονος με αυτοπεποίθηση. Ήταν μέλος ενός καλλιτεχνικού κύκλου και συντάκτης διαφόρων σκανδαλιστικών κειμένων με πολλές ομοφυλοφιλικές αναφορές και με τίτλους όπως «Σχετικά με τον Δον Ζουάν» και «Οι περιπέτειες μιας χορεύτριας».

Ίσως η «Μάγια» ήταν αποτέλεσμα μιας σύμπτωσης. Στην αρχή της δεκαετίας του ’10, ο Bonsels συγκατοικούσε με τον Bernd Isemann και ο θρύλος λέει ότι έβαλαν στοίχημα για το ποιος μπορεί να γράψει το πιο πετυχημένο βιβλίο για παιδιά. Ο Isemann έγραψε αμέσως μια ιστορία που απέτυχε παταγωδώς. Ο Bonsels όμως παιδεύτηκε πολύ μέχρι να γράψει τη «Μάγια», η οποία κυκλοφόρησε το 1912 σε περιορισμένα αντίτυπα. Η υποδοχή ήταν τόσο μέτρια που ακόμα δεν είναι σίγουρο το πότε ακριβώς. Στην ιστορία του βιβλίου, η Μάγια, φεύγει από τη σιγουριά στα μελίσσια των ανθρώπων, και δραπετεύει προς το άγνωστο και προς την ελευθερία. Δε νιώθει άστεγη και ξεκρέμαστη, νιώθει έτοιμη για κάθε περιπέτεια. Ο Bonsels, φτωχός και ασυμβίβαστος, δεν πίστευε ότι περιγράφει μόνο τον εαυτό του, αλλά «την ελεύθερη γερμανική ψυχή».

Το 1933 τα βιβλία του Bonsel κάηκαν μαζί με τα υπόλοιπα «ανατρεπτικά» από τους νέους Ναζί με τα καφέ. Ο ίδιος όμως, μάλλον ενέκρινε τον Χίτλερ. Δημοσίευσε γραπτά κατά των Εβραίων, υπέγραφε τα γράμματά του με «Heil Hitler», χρησιμοποίησε πολιτικές γνωριμίες σε όφελός του. Οπορτουνιστής ή αληθινός Ναζί; Το 1941 ο Γκέμπελς του έστειλε συγχαρητήριο γράμμα για τα εξηκοστά του γενέθλια. Στο βιβλίο δεν υπάρχουν βέβαια Εβραίοι αλλά σε ένα κεφάλαιο η Μάγια πιάνεται όμηρος από σφήκες και όταν η Μάγια μαθαίνει ότι πρόκειται να επιτεθούν στις μέλισσες αναφωνεί: «Ο λαός μου, η πατρίδα μου!» Τελικά καταφέρνει να ειδοποιήσει το λαό της και η επαναστάτρια επιστρέφει στο σπίτι της για πάντα. Στο τέλος το παιδικό βιβλίο μεταμορφώνεται με μια περιγραφική και αναλυτική σκηνή σφαγής. Φυσικά το Καλό νικάει το Κακό και η Μάγια πλέον ξέρει που ανήκει: μια μέλισσα δεν είναι τίποτα, ο λαός είναι τα πάντα.

Εκατό χρόνια μετά, μόνο ένα αντίτυπο του βιβλίου έχει επιζήσει.

http://ektiesthisi.blogspot.com/