Σε όλη την τροπική ζώνη, από τη Βραζιλία μέχρι την Ινδονησία, τα μυρμήγκια του δάσους πρέπει να προσέχουν πού πατούν. Το έδαφος είναι ουσιαστικά ένα ναρκοπέδιο γεμάτο σπόρια από παρασιτικούς μύκητες, όπως για παράδειγμα τα είδη του γένους Ophiocordyceps.
Μολυσμένα από τα σπόρια που ακούμπησαν, τα μυρμήγκια αρχίζουν να παρουσιάζουν σημάδια τρέλας. Καθώς η μούχλα εξαπλώνεται στα σωθικά τους, τα έντομα τρεκλίζουν σαν μεθυσμένα και κάνουν αυτό που τους υπαγορεύει το παράσιτο: την ώρα του μεσημεριού ανεβαίνουν σε ένα φύλλο, στερεώνονται σε αυτή τη θέση με τις δαγκάνες τους, και λίγες ώρες αργότερα πεθαίνουν. Ο μύκητας είναι τότε έτοιμος να τρυπήσει το κεφάλι και να αναπτύξει ένα στέλεχος, από το οποίο εκτοξεύει τελικά τα μολυσματικά του σπόρια στο δάσος.
Τέτοιου είδους εγκλήματα δεν σπανίζουν στη φύση, αφού οι βιολόγοι έχουν ανακαλύψει πολλά είδη παρασιτικών μυκήτων και υποψιάζονται ότι ο πραγματικός τους αριθμός είναι εκατοντάδες ή χιλιάδες. Η σφαγή δεν αποκλείεται μάλιστα να συνεχίζεται εδώ και 48 εκατομμύρια χρόνια, όπως υποδεικνύει ένα απολίθωμα που παρουσιάστηκε το 2010 στην επιθεώρηση Biology Letters.
Η εξέλιξη όμως δημιούργησε νέους εχθρούς για τον μύκητα που μετατρέπει τα μυρμήγκια σε ζόμπι. Όπως αναφέρει το Scientific American, η Δρ Σάντρα Άντερσεν του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης ανακάλυψε άγνωστους ως σήμερα μύκητες που παρασιτούν στο παράσιτο.
Οι μύκητες αυτοί, οι οποίοι βρέθηκαν στη Βραζιλία και την Ταϊλάνδη και δεν έχουν λάβει ακόμα επίσημες ονομασίες, αναπτύσσονται πάνω στο νεκρό μυρμήγκι και τον μύκητα που κρύβουν μέσα τους, και μάλιστα τον εμποδίζουν να αναπτύξει το στέλεχος από το οποίο εκτοξεύονται τα μολυσματικά σπόρια.
Η ερευνήτρια μάλιστα επισημαίνει ότι αυτά τα «υπερπαράσιτα», που τρέφονται με παράσιτα, είναι άκρως εξειδικευμένα και προτιμούν συγκεκριμένα είδη παρασιτικής μούχλας. Είναι επίσης αποτελεσματικά στο φονικό τους έργο, αφού, σύμφωνα με μελέτη της Άντερσεν που δημοσιεύτηκε το Μάιο στο PLoS ONE, μειώνουν δραστικά την εξάπλωση των παρασιτικών μυκήτων.
Όμως το φαγοπότι πάνω στο πτώμα του μυρμηγκιού δεν τελειώνει ούτε εδώ. Το κουφάρι του εντόμου, ο παρασιτικός μύκητας και ο εξολοθρευτής του θα γίνουν τελικά βορά για σκνίπες της οικογένειας Cecidomyiidae, οι οποίες γεννούν τα αβγά τους μέσα στο νεκρό μυρμήγκι, καθώς και για τις προνύμφες άλλων εντόμων που δεν έχουν ακόμα ταυτοποιήσει οι επιστήμονες.
«Φαίνεται ότι ολόκληρη η διατροφή τους βασίζεται στον μύκητα που ελέγχει τη συμπεριφορά των μυρμηγκιών» αναφέρει ο Ντέιβιντ Χιουζ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ο οποίος έχει ανακαλύψει και μελετήσει αρκετά είδη παρασιτικών μυκήτων.
«Παρατηρήσαμε το ίδιο φαινόμενο σε όλο τον κόσμο. Τα περισσότερα νεκρά μυρμήγκια είναι γεμάτα υπερπαράσιτα που εκμεταλλεύονται τον μύκητα» επισημαίνει.
Και όπως σχολιάζει η Δρ Άντερσεν, τα κουφάρια των μυρμηγκιών «είναι στην πραγματικότητα μικρά οικοσυστήματα από μόνα τους».