Και παρά τις αντεγκλήσεις ή τις διαφωνίες με τις τράπεζες, το Μέγαρο Μαξίμου έχει δώσει σαφή εντολή στην ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης να βρει το πλαίσιο εκείνο ώστε και τα νοικοκυριά που πραγματικά βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο να πάρουν «ανάσες» και οι υγιείς επιχειρήσεις να βγουν από το σκόπελο της «μαύρης λίστας» του «Τειρεσία» και οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν το θέμα των επισφαλειών που απειλεί να τινάξει στον αέρα τα προγράμματα κεφαλαιακής αποκατάστασης.
Το σχέδιο που προωθεί εκ νέου η κυβέρνηση, σύμφωνα με απόλυτα επιβεβαιωμένες πληροφορίες του «Τύπου της ΚΥριακής», κινείται σε τρεις κομβικούς άξονες για να καλύπτει τις ανάγκες επιχειρήσεων και νοικοκυριών: Πρώτον, κατάργηση του «Τειρεσία», όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και αντικατάστασή του από ένα σύστημα «βαθμολόγησης» των συναλλασσόμενων με τις τράπεζες.
Δεύτερον, ουσιαστικές ρυθμίσεις δανείων για στεγαστικά και καταναλωτικά και, τρίτον, αλλαγές στο «νόμο Κατσέλη» ώστε να λειτουργήσει καλύτερα ο εξωδικαστικός συμβιβασμός. Νεότερα στο μέτωπο των πλειστηριασμών ακινήτων δεν υπάρχουν για την ώρα, με την κυβέρνηση να έχει αποφασίσει την παράταση της απαγόρευσής τους για ακόμη ένα έτος.
«Βαθμολόγιο»
Την κατάργηση του συστήματος «Τειρεσίας» με τη μορφή που έχει σήμερα έχει προτείνει το υπουργείο Ανάπτυξης στους τραπεζίτες και την αντικατάστασή του από ένα σύστημα αξιολόγησης της συναλλακτικής συμπεριφοράς των πολιτών με τις τράπεζες στα πρότυπα του βρετανικού μοντέλου.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα σύστημα που θα απεικονίζει όλους τους δανειολήπτες και τις σχέσεις τους με κάθε τράπεζα (δηλαδή όλα τα δάνεια και τις κάρτες που έχει σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα), θεσπίζοντας… βαθμολόγιο (pointsystem) με βάση τη συμπεριφορά τους και σειρά άλλων κριτηρίων (π.χ. επάγγελμα, ηλικία κ.λπ.).
Ετσι η κάθε τράπεζα θα αναλαμβάνει η ίδια την ευθύνη της συναλλαγής-συνεργασίας με έναν πελάτη, κρίνοντας αν και πού είναι συνεπής και αξιολογώντας την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη της.
Στο νέου τύπου «Τειρεσία» θα μπορούσαν να καταγραφούν και οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, δίνοντας πραγματική εικόνα για το ποιος, ενώ διαθέτει σημαντικά κεφάλαια στο εγχώριο πιστωτικό σύστημα, δεν πληρώνει τα δάνειά του, επικαλούμενος οικονομική ένδεια.
Σήμερα υπολογίζεται ότι καταχωρισμένα στη «μαύρη λίστα» είναι περί τα 1,6 εκατ. φυσικά -και νομικά- πρόσωπα, επειδή δεν πλήρωσαν τις επιταγές ή τις δόσεις των δανείων τους.
Ωστόσο, ο αριθμός των δυσμενών στοιχείων που υπάρχει στο σύστημα είναι πολύ μεγαλύτερος, αφού ένας καταναλωτής -ως δανειολήπτης ή επιχειρηματίας- μπορεί να έχει περισσότερες από μία εγγραφές στα δυσμενή στοιχεία του «Τειρεσία».
Μόνο στο 9μηνο του 2012, τα «φέσια» από ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές έφτασαν το 1,25 δισ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα, η «μαύρη λίστα» του «Τειρεσία» υπολογίζεται ότι «εμπλουτίστηκε» με 199.623 νέες καταχωρίσεις φυσικών και νομικών προσώπων.
Τα δυσμενή στοιχεία αναγράφονται για διάστημα από 2 χρόνια όταν πρόκειται για επιταγές- συναλλαγματικές, 3 χρόνια για διαταγές πληρωμής, 4 χρόνια για πλειστηριασμούς και φτάνουν τα 10 χρόνια για πτωχεύσεις.
Δόση ίση με το 30% του εισοδήματος και κριτήρια για υπαγωγή στη ρύθμιση
Το υπουργείο Ανάπτυξης σκοπεύει να υιοθετήσει τις προγραμματικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης για αντιστοιχία της δόσης από στεγαστικά ή και καταναλωτικά δάνεια στο 30% του οικογενειακού φορολογητέου εισοδήματος, αν και η πλευρά των τραπεζών δεν συμφωνεί με αυτή την οριζόντια ρύθμιση.
Γι’ αυτό και παραμένει στο πλαίσιο του διαλόγου η εφαρμογή ενός «πλαφόν» στο ύψος των δανείων που θα μπαίνουν στη διαδικασία ρύθμισης, συνδέοντάς το και με εισοδηματικά κριτήρια (π.χ. έως 20.000 ευρώ).
Για το υπόλοιπο ποσό προτείνεται να υπάρξει μια άτοκη περίοδος, π.χ., 3-4 ετών με ετήσια αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη.
Ενα από τα κριτήρια για την υπαγωγή ενός δανειολήπτη σε ρύθμιση θα είναι και το ποσοστό μείωσης των αποδοχών του, αλλά και η… αφετηρία αυτής. «Αν κάποιος έχει εισοδήματα 200.000 ευρώ το χρόνο και μειώθηκαν στις 100.000 μπορεί να έχασε το 50%, αλλά θα πρέπει να δικαιούται ρύθμισης ως υπερχρεωμένος;», ήταν το ερώτημα κορυφαίων στελεχών του υπουργείου Ανάπτυξης. Και αν, αντίστοιχα, κάποιος από τις 25.000 ετησίως «έπεσε» στις 20.000 ευρώ με τη μείωση του 25%, είναι πιο βασικό να βοηθηθεί ώστε να συνεχίσει να εξοφλεί τα χρέη του προς τις τράπεζες κανονικά
Επίσης, οι ίδιες πηγές έφερναν ως παράδειγμα τις υφιστάμενες ρυθμίσεις των τραπεζών
. Και σημείωναν ότι, αν κάποιος είχε 2.000 ευρώ μισθό το μήνα και πλήρωνε 700 ευρώ δόση στο στεγαστικό, αν σήμερα οι αποδοχές του είναι 800 ευρώ δεν μπορεί εξ ορισμού μετά από ρύθμιση να πληρώνει 500 ευρώ το μήνα στην τράπεζα. Αρα, αν και ρυθμισμένο με πρωτοβουλία από το πιστωτικό ίδρυμα, αυτό το δάνειο θα «κοκκινίσει».
Γι’ αυτό και μελετάται να υπάρξει και χρονικό όριο για την ένταξη δανείων σε ρύθμιση με έτος-ορόσημο την εκταμίευσή του το 2010. Αυτό σημαίνει ότι άλλη αντιμετώπιση θα έχει ένα στεγαστικό που «κοκκίνισε» το 2006 ή το 2007 και άλλη αυτό που παρουσιάζει πρόβλημα την τελευταία διετία της βαθιάς ύφεσης.
Επίσης, η κυβέρνηση θέλει να υπάρξουν σαφείς και χωρίς ψιλά γράμματα διευκολύνσεις για ευπαθείς ομάδες, όπως οι άνεργοι, οι χρόνια πάσχοντες και όσοι αντιμετωπίζουν πραγματικά συνθήκες φτώχειας, γι’ αυτό και έχει εισηγηθεί να υπάρξει περίοδος χάριτος με μηδενική καταβολή δόσεων για περίοδο 4-5 ετών. Για αυτές τις ομάδες πολιτών θα υπάρχει ετήσια εξέταση της οικονομικής και περιουσιακής τους κατάστασης.