Τα ακραία καιρικά φαινόμενα παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες κάτι που οφείλεται σύμφωνα με νέα έρευνα στην κλιματική αλλαγή, η οποία επηρεάζει την κίνηση του αέρα στην ατμόσφαιρα.
Το Βόρειο Ημισφαίριο έχει υποστεί μεγάλα πλήγματα τα τελευταία χρόνια: κύμα καύσωνα στην Ευρώπη το 2003, πλημμύρες στο Πακιστάν το 2010 και κύμα καύσωνα στις ΗΠΑ το 2011. Αυτά τα φαινόμενα, σε γενικές γραμμές είναι αποτέλεσμα της παγκόσμιας κυκλοφορίας του αέρα.
Συνήθως τα γιγάντια κύματα αέρα που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα εξισορροπούν το κλίμα, φέρνοντας θερμό αέρα από τις τροπικές περιοχές στα βόρεια και ψυχρό αέρα από την Αρκτική στα νότια.
Ωστόσο, σύμφωνα με νέα έρευνα του Ινστιτούτου του Πότσδαμ για τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής, αυτά τα κολοσσιαία κύματα αέρα «εγκλωβίζονται» στις περιοχές που εκδηλώνονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Τα κύματα αέρα παγιδεύονται ως εξής: Η καύση ορυκτών καυσίμων αυξάνει περισσότερο τη θερμοκρασία στην Αρκτική, γιατί η απώλεια χιονιού και πάγου σημαίνει ότι η θερμότητα απορροφάται από το έδαφος, το οποίο χωρίς χιόνι έχει πιο σκούρο χρώμα, και δεν αντανακλάται.
Αυτή η υπερθέρμανση μειώνει τη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της Αρκτικής και των περιοχών που βρίσκονται σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος, όπως η Ευρώπη.
Από τη στιγμή που η διαφορά θερμοκρασίας είναι εκείνη που πυροδοτεί την κυκλοφορία του αέρα, όσο μειώνεται η διαφορά τόσο μειώνεται και η κυκλοφορία. Επίσης οι χερσαίες περιοχές θερμαίνονται και ψυχραίνονται ευκολότερα σε σύγκριση με τους ωκεανούς.
Το αποτέλεσμα της μείωσης της διαφοράς θερμοκρασίας είναι η αλλοίωση των μοτίβων κίνησης του αέρα, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η κυκλοφορία των μεγάλων κυμάτων αέρα πάνω από την ξηρά.
«Αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι κατά τη διάρκεια πρόσφατων ακραίων καιρικών φαινομένων τα τεράστια αυτά κύματα αέρα σχεδόν εγκλωβίστηκαν για εβδομάδες στις περιοχές που εκδηλώνονταν τα φαινόμενα», τόνισε σε δηλώσεις του ο Δρ. Vladimir Petoukhov, επικεφαλής της μελέτης.
Όταν ένα θερμό κύμα αέρα εγκλωβιστεί σε μια περιοχή για καιρό, η θερμοκρασία αυξάνεται γιατί στην περιοχή δεν εισέρχεται κρύος αέρας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες η διάρκεια των ακραίων καιρικών φαινομένων διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την κυκλοφορία του αέρα και το κλίμα.
Ενώ για παράδειγμα δυο με τρείς ημέρες με θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου δεν δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα, 20 ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε κύματα καύσωνα τα οποία προκαλούν θανάτους, δασικές πυρκαγιές και καταστροφές στις καλλιέργειες.