Δε γνώρισε τι σημαίνει εκλογική ήττα. Μέχρι και από πραξικόπημα, το 2002, κατάφερε να βγει αλώβητος.
Φορούσε συνήθως στρατιωτική στολή με τον χαρακτηριστικό κόκκινο μπερέ, ενώ προς το τέλος της ζωής του, εμφανιζόταν με κόκκινα πουκάμισα ή με φόρμες στα χρώματα της Βενεζουέλας.
Ήταν χαρισματικός, υπερκινητικός και καθολικός θαυμαστής του απελευθερωτή Σιμόν Μπολιβάρ.
Μπορεί να μην έχανε ευκαιρία να διαλαλεί το... μίσος του για τις ΗΠΑ και τον «αμερικανικό ιμπεριαλισμό» αλλά ποτέ δε διέκοψε την παροχή πετρελαίου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες...
Η σχέση του με την Ουάσινγκτον ήταν πάντα τεταμένη. Άλλωστε, φρόντιζε κι εκείνος γι’ αυτό. Εκείνος και οι φίλοι του Φιντέλ Κάστρο, Μουαμάρ Καντάφι, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Η φτώχεια και η ανεργία δεν εγκατέλειψαν ποτέ τη Βενεζουέλα, ενώ δεν κατάφερε να ελέγξει τον πληθωρισμό.
Ποιος ήταν ο Ούγκο Τσάβες
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα πρόσωπα της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Ένας πρόεδρος που ο λαός του λάτρευε να μισεί. Και οι αντίπαλοί του ο ίδιο. Ειδικά οι Αμερικανοί πρόεδροι, με τους οποίους ήταν σε διαρκή κόντρα και «τρελαίνονταν» να προκαλεί!
Ο Ούγκο Ραφαέλ Τσάβες Φρίας γεννήθηκε στις 28 Ιουλίου του 1954 στην πόλη Σαμπανέτα της επαρχίας Μπαρίνας, στους πρόποδες των Άνδεων. Ήταν το δεύτερο παιδί του Ούγκο δε λος Ρέγες Τσάβες και της Ελένα Φρίας δε Τσάβες.
Παντρεύτηκε, την πρώτη φορά με τη Νάνσι Κολμενάρες και τη δεύτερη φορά με την Μαρισαμπέλ Ροντρίγκες. Χώρισε και με τις δυο. Ήταν πατέρας τεσσάρων παιδιών (τριών κοριτσιών και ενός αγοριού).
Όταν ήταν μικρός ήταν λεπτός και είχε μεγάλα πόδια. Τον φώναζαν Tribilin, που δεν είναι άλλο από την... ισπανική έκδοση του Γκούφι!
Η μητέρα του ήθελε να γίνει παπάς αλλά εκείνος είχε άλλα σχέδια. Από παιδί αγαπούσε τις τέχνες. Λέγεται πως ζωγράφιζε εκπληκτικά, πως τραγουδούσε υπέροχα και ήταν βιρτουόζος της κιθάρας. Αγαπούσε επίσης το μπέιζμπολ και παιδικό του όνειρο ήταν να γίνει pitcher στους Giants του Σαν Φρανσίσκο και να ακολουθήσει τα βήματα του παιδικού του ήρωα, Ισαΐας "Λατίγο" Τσάβες (καμία συγγένεια δεν είχαν).
Δεν είχε σκεφτεί ποτέ να γίνει στρατιωτικός. Μέχρι την ημέρα που, σύμφωνα με τη Monde Diplomatique, του είπαν πως ο καλύτερος τρόπος για να μπει στις μεγάλες ομάδες του μπέιζμπολ ήταν να εισαχθεί στη στρατιωτική ακαδημία της Μπαρίνας. Εκεί έλαβε στρατιωτική εκπαίδευση στους αλεξιπτωτιστές.
Σπούδασε πολιτικές επιστήμες, την ιστορία από το μαρξισμό μέχρι το λενινισμό. Παθιάστηκε με τη ζωή και το έργο του Μπολιβάρ, του οποίου αποστήθισε όλους τους λόγους. Το πορτρέτο του ηγέτη για την ανεξαρτησία πολλών κρατών της Νότιας Αμερικής βρίσκεται πάντα γραφείο του.
Πιστός καθολικός, ο Τσάβες φορούσε από παιδί στο λαιμό του ένα φυλαχτό, κληρονομιά ενός προπάππου από τη μεριά της μητέρας του, του συνταγματάρχη Πέδρο Πέρες Δελγάδο.
Το 1983 ίδρυσε το Μπολιβαριανό Επαναστατικό Κίνημα 200 (MBR-200). Στις 4 Φεβρουαρίου 1992, έκανε απόπειρα πραξικοπήματος κατά του προέδρου Κάρλος Άντρες Πέρες. Απολογισμός: 18 νεκροί και 60 τραυματίες. Επανέλαβε την προσπάθεια στις 4 Νοεμβρίου του 1992. Τότε, κατάφερε να καταλάβει το κτίριο της κρατικής τηλεόρασης. Αλλά το πραξικόπημα είχε διάρκεια δυο ωρών.
Ο Τσάβες αποφάσισε να παραδοθεί, με τον όρο να του επιτρέψουν να απευθυνθεί, και εκείνος (όπως ο τότε πρόεδρος Κάρλος Αντρές Πέρες), στο λαό. Ο νεαρός συνταγματάρχης, με τον κόκκινο μπερέ του αλεξιπτωτιστή ανέλαβε την πλήρη ευθύνη του κινήματος. Το διάγγελμά του στην τηλεόραση ήταν ένας πολιτικός θρίαμβος. Έμεινε στη φυλακή δυο χρόνια πριν πάρει αμνηστία από τον πρόεδρο Ραφαέλ Καλδέρα.
Μετά την αποφυλάκισή του, αναγέννησε το MBR και το έκανε πολιτικό κόμμα με το όνομα «Κίνημα για την Πέμπτη Δημοκρατία» (MVR).
Στην εξουσία
Εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος της Βενεζουέλας στις εκλογές της 6 Δεκεμβρίου 1998. Η συμμετοχή έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ των τελευταίων 40 ετών (56,2%). Υποσχέθηκε αναδιανομή της γης, προγράμματα στέγασης, μόρφωσης, περίθαλψης και παιδείας για τους φτωχούς. Στις 2 Φεβρουαρίου 1999, ορκίστηκε Πρόεδρος και διά δημοψηφίσματος δημιούργησε Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Ακολούθησε η νίκη του στις βουλευτικές εκλογές, με το κόμμα του να καταλαμβάνει τις 120 επί συνόλου 131 εδρών.
Στις 9 Απριλίου 2002, τα συνδικάτα κήρυξαν απεργία. Στις 11 Απριλίου, στη διάρκεια διαδηλώσεων κατά της απόλυσης του προέδρου μεγάλης εταιρείας πετρελαίου, ξέσπασε βία, με 17 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Γιατροί ανέφεραν ότι πολλά από τα θύματα είχαν πυροβοληθεί από ελεύθερους σκοπευτές, αλλά η έρευνα που ξεκίνησε, στο δρόμο... «πάγωσε» και κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια τι είχε συμβεί.
Ο διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων, Λούκας Ρινκόν Ρομέρο ανακοινώνοντας την παραίτησή του, ανακοίνωσε και εκείνη του Τσάβες. Αλλά ο πρόεδρος ανακοίνωσε αργότερα ότι συνελήφθη όμηρος. Νέος πρόεδρος αυτοανακηρύχθηκε ο Πέδρο Καρμόνα, υποστηριζόμενος από το στρατό. Ο νέος ηγέτης άλλαξε ξανά το όνομα της χώρας σε Δημοκρατία της Βενεζουέλας, αλλά οι υποστηρικτές του Τσάβες προκάλεσαν αντιπραξικόπημα. Τη νύχτα του Σαββάτου, στις 13 Απριλίου 2002 ο Τσάβες επέστρεψε στην ηγεσία, τερματίζοντας τη συντομότερη κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας.
Στις 10 Ιανουαρίου 2007 ο Τσάβες ορκίστηκε για μια ακόμα θητεία. Την ίδια χρονιά, παρά τις αντιδράσεις, προώθησε την παράταση της θητείας του ως το 2012. Στις 2 Νοεμβρίου του 2007 η Εθνοσυνέλευση με 160 ψήφους υπέρ και 7 κατά ενέκρινε τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που είχε προτείνει η κυβέρνηση του Τσάβες ανοίγοντας το δρόμο για την παραμονή του στην εξουσία και την επόμενη δεκαετία.
Υπέστη την πρώτη του ήττα με την καταψήφιση των συνταγματικών τροποποιήσεων. Στο σχετικό δημοψήφισμα στις 2 Δεκεμβρίου του 2007 οι πολίτες με οριακή πλειοψηφία 50,7% έναντι 49,2%, απέρριψαν το πακέτο των μεταρρυθμίσεων που προσπάθησε να περάσει ο Τσάβες. Ήθελε να μπορεί να διεκδικεί εφ’ όρου ζωής την επανεκλογή του, να καταργήσει την αυτονομία της κεντρικής τράπεζας, να ενισχύσει τον έλεγχό του στις ένοπλες δυνάμεις και να περιορίσει την ελευθεροτυπία σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.
Σχέση... μίσους με τις ΗΠΑ
Δεν έκρυψε ποτέ την αγάπη του για τον Φιντέλ Κάστρο και την απέχθειά του για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Άλλωστε, οι εχθροί του φίλου του, ήταν και δικοί του εχθροί. Πολλές φορές φώναξε «κάτω ο ιμπεριαλισμός». Χαρακτήρισε τον Τζορτζ Μπους «διάβολο», «κύριο επικίνδυνο» και «γάιδαρο», κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ήθελαν να τον ρίξουν από την προεδρία της Βενεζουέλας.
Ούτε φυσικά οι Αμερικανοί τον... συμπάθησαν ποτέ. Τον Αύγουστο του 2005 κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ήθελαν να τον δολοφονήσουν. Βοήθησε σε αυτό και ο Αμερικανός τηλευαγγελιστής Πατ Ρόμπερτσον, που ζήτησε δημόσια τη δολοφονία του και είχε συγκρίνει τον ηγέτη της Βενεζουέλας με τον Χίτλερ. Αργότερα ζήτησε συγγνώμη.
Ο Τσάβες προκάλεσε αίσθηση όταν πριν από λίγους μήνες είχε δηλώσει ότι «θα ψήφιζα Ομπάμα».
Ο καρκίνος
Η είδηση πως ο Βενεζουελανός πρόεδρος είχε προσβληθεί από καρκίνο πέφτει σαν κεραυνός εν αιθρία στο λαό της Βενεζουέλας τον Ιούνιο του 2011. Το ανακοίνωσε ο ίδιος, από την Κούβα όπου είχε μεταβεί για να εγχειριστεί.
Το είχε ανακαλύψει στις 11 Ιουνίου μετά από εξετάσεις. Ήταν ο φίλος του, Φιντέλ Κάστρο που τον πίεσε να κάνει εξετάσεις κι εκείνος που του ανακοίνωσε τα άσχημα νέα.
Εμφανώς αδυνατισμένος, ο Τσάβες ανακοίνωσε την ασθένειά του με διάγγελμα προς το λαό της χώρας του. Μετά τη δεύτερη εγχείριση είπε ότι ο καρκινικός όγκος είχε αφαιρεθεί πλήρως. Έμεινε μακριά από τη Βενεζουέλα περισσότερο από ένα μήνα.
Δεν το έβαλε ποτέ κάτω. Και κυρίως δεν εγκατέλειψε την εξουσία. Και όχι μόνο δεν την εγκατέλειψε, αλλά διεκδίκησε και κέρδισε μια ακόμη θητεία στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου. Επικράτησε του Ενρίκε Καπρίλες.
Δεν αποκάλυψε ποτέ που πάσχει από καρκίνο. Λίγο μετά την πανηγυρική επανεκλογή και ενώ ακόμη δεν έχει ορκιστεί, ο Τσάβες έφυγε ξανά για θεραπεία στην Κούβα. Πριν αναχωρήσει έχρισε διάδοχό του τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησής του, Νικολάς Μαντούρο.
Η απόφαση του Τσάβες να παραδώσει, ουσιαστικά, την εξουσία, προκάλεσε... θεωρίες. Αντίθετα από άλλες φορές, ο Τσάβες δεν έχει εμφανιστεί καθόλου. Έκανε και νέο χειρουργείο, το τέταρτο σε διάστημα 18 μηνών και οι φήμες για την υγεία του δεν άργησαν.
Οι ψίθυροι πως έχει πέσει σε κώμα «ανάγκασαν» τον Μαντούρο να βγει να δηλώσει ότι ο πρόεδρος είναι καλά.
Το θρίλερ συνεχίστηκε μέχρι σήμερα, όταν ανακοινώθηκε ο θάνατός του.