Σαράντα πάρα πολύ λεπτές στρώσεις σμάλτου το οποίο μάλλον είχε επιστρώσει με τα χέρια του, είναι το μυστικό του Λεονάρντο ντα Βίντσι για το αινιγματικό χαμόγελο της Μόνα Λίζα. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν τουλάχιστον επιστήμονες στο Εργαστήριο του Κέντρου Έρευνας και Αποκατάστασης των Μουσείων της Γαλλίας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική της φασματοσκοπίας φθορισμού ακτίνων Χ και εξέτασαν με αυτό τον τρόπο τον πίνακα χωρίς να χρειαστεί να αφαιρέσουν κάποιο μικροσκοπικό κομμάτι δείγματος προξενώντας φθορά στο έργο.
Κατά την έρευνα διαπίστωσαν ότι ο Ντα Βίντσι χρησιμοποίησε σμάλτο που το είχε εμπλουτίσει με διάφορες χρωστικές ουσίες για να πετύχει το ελαφρύ θόλωμα και τις σκιές γύρω από το στόμα της Μόνα Λίζα, που δημιουργεί την εντύπωση ότι το χαμόγελο εξαφανίζεται όταν το κοιτά κανείς απευθείας. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε την τεχνική σήμα κατατεθέν της δουλειάς του, το σφουμάτο.
Το εκπληκτικό είναι πως κάθε στρώση του σμάλτου είναι μόλις 2 μικρόμετρα, 50 φορές πιο λεπτή από τα μαλλιά του ανθρώπου. Ψήγματα μαύρης και κόκκινης χρωστικής ουσίας ανιχνεύτηκαν επίσης σ’ αυτό, σε τόσο μικρό μέγεθος που αλλιώς θα ήταν αδύνατος ο εντοπισμός τους με τις συμβατικές τεχνικές ανάλυσης.
Οι ειδικοί εξέτασαν εκτός απο τη «Μόνα Λίζα», άλλα εφτά ακόμη έργα του με την ίδια μεθοδολογία: «Ιωάννης Βαπτιστής», «Ευαγγελισμός», «Βάκχος», «Παναγία των Βράχων», «Αγία Αννα», «Παρθένος με Βρέφος» και το «Πορτρέτο γυναίκας».