Η βιταμίνη Ε ή τοκοφερόλη (=γενώ και φέρω) ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες και έχει έντονη αντιοξειδωτική δράση στα ανθρώπινα κύτταρα και στα τρόφιμα π.χ. κατά το τηγάνισμα ή την κατάψυξη. Προφυλάσσει από τις ελεύθερες ρίζες και είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων και μυϊκών κυττάρων. Συμβάλει στην αντοχή του σώματος και την αφομοίωση του οξυγόνου από τα κύτταρα.
Χρησιμοποιείται κυρίως από τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και τους πνεύμονες δηλαδή όπου υπάρχει υψηλή συγκέντρωση σε πολύακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs), εμποδίζοντας τις αντιδράσεις των χημικών ενώσεων, -που οξειδώνουν τα λιπαρά οξέα και σταματούν τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων -επιταχύνοντας τη γήρανση των ιστών. Έτσι την αποκαλούν την πιο σημαντική αντιγηραντική βιταμίνη η οποία υπάρχει σε αφθονία στα τρόφιμα, κυρίως σε λίπη, ελαία, σιτηρά, ξηρούς καρπούς, όσπρια και θαλασσινά.
Μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Ε στο αίμα τους, είναι κατά 50% πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη όλων των μορφών καρκίνου.
Επιπλέον η επάρκεια της:
- Βελτιώνει το ανοσοποιητικό τους σύστημα: Σύμφωνα με έρευνα από το πανεπιστήμιο Ταφτς των ΗΠΑ, η χορήγηση βιταμίνης Ε -υπό μορφή συμπληρωμάτων σε δόσεις των 400 ή 800 IU ημερησίως- σε άτομα ηλικίας άνω των εξήντα ετών βελτίωσε κατά πολύ το ανοσοποιητικό τους σύστημα.
- Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη: Είναι αρκετές οι μελέτες οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι μπορούμε να μειώσουμε στο 50% την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
- Μειώνει τον κίνδυνο για αλτσχάιμερ: Μελέτη έδειξε ότι όσοι παρουσίαζαν την υψηλότερη πρόσληψη της βιταμίνης εμφάνιζαν 67% μικρότερο κίνδυνο για αλτσχάιμερ. Διαφορετική μελέτη έδειξε ότι όσοι εμφάνιζαν πρώιμα συμπτώματα της νόσου και έπαιρναν συμπληρώματα βιταμίνης Ε, δεν παρουσίασαν διαφορά με τους υπόλοιπους στο βαθμό εξέλιξης της ασθένειας.
- Στεφανιαία νόσος: Σε μελέτη που δόθηκαν συμπληρώματα με δόση 400-800Ι.U. βιταμίνης Ε βρέθηκε ότι μπορούν να μειωθούν τα μη θανατηφόρα καρδιακά επεισόδια αποτρέποντας την οξείδωση των λιπιδίων, μεταβάλλοντας έτσι το μέγεθος της στεφανιαίας αθηρωματικής πλάκας.
- Νόσος του Πάρκινσον: Μελέτες προτείνουν ότι η λήψη υψηλών δόσεων βιταμίνης Ε μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον και να μειώσουν τη σοβαρότητα άλλων νευρολογικών διαταραχών.
Οφέλη επαρκούς πρόσληψης (μέσω της τροφής, όπου δεν υπάρχει δυσαπορρόφηση)
Έντονη αντικαρκινική δράση.
Πρόληψη της νόσου του Πάρκινσον.
Βελτίωση κατά την στεφανιαία νόσο.
Καλύτερη κυκλοφορία του αίματος π.χ. κιρσοί.
Μετεγχειρητική επούλωση πληγών.
Ινοκυστική νόσος του μαστού.
Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.
Συσσώρευση αιμοπεταλίων (π.χ. γυναίκες με ευαισθησία στα αντισυλληπτικά).
Καπνιστές. Λόγω βλαβών που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στους πνεύμονες.
Έντονη αντιπηκτική δράση. Προσοχή σε όσους παίρνουν αντιπηκτικά χάπια και ασπιρίνη καθημερινά.
Προστατεύει τις ίνες κολλαγόνου από την καταστροφική δράση των ελευθέρων ριζών που οδηγούν στις ρυτίδες.
Ενυδατώνει το δέρμα και ενισχύει την αντοχή των μαλλιών και των νυχιών.
Βοηθά στην παραγωγή σεξουαλικών ορμονών.
Προστατεύει από την ζημιά που προκαλεί η UV ακτινοβολία, περιορίζοντας τη δυνατότητα για ηλιακά εγκαύματα.
Αναζωογονεί και δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ρυθμίζει τη βιοσύνθεση του DNA.
Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Ε στον άνθρωπο είναι σπάνια και συμβαίνει σε:
Άτομα που έχουν πρόβλημα με την απορρόφηση των λιπών πχ άτομα με παγκρεατίτιδα, στεατόρροια (αποβολή λίπους από τα κόπρανα).
Εκτεταμένη εντεροκτοµή.
Άτομα σε κατάσταση ασιτίας.
Πρόωρα μωρά.
Παιδιά µε kwashiorkor.
Χρόνια ανεπάρκεια της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος.
Χρόνια ηπατοχολική νόσο.
Η απαίτηση σε βιταμίνη Ε αυξάνεται όταν αυξάνει η λήψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.
Υπερκατανάλωση βιταμίνης Ε
Η βιταμίνη Ε είναι η λιγότερο τοξική από όλες τις βιταμίνες. Η υπερκατανάλωση δεν προκαλεί τόσο έντονα συμπτώματα ή το θάνατο. Ωστόσο η λήψη συμπληρωμάτων σε άτομα χωρίς δυσαπορρρόφηση και ενώ η διατροφή είναι πλήρης, σχετίστηκε με αρνητικά αποτελέσματα.
Σε έρευνα που ξεκίνησε πριν μία δεκαετία στην Ουάσιγκτον και ονομάστηκε SELECT (Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial) που στόχευε να διερευνήσει τυχόν προστατευτική δράση της βιταμίνης Ε έναντι του καρκίνου του προστάτη, διαπιστώθηκε ότι η συμπληρωματική χορήγηση της σε ποσότητες που ξεπερνούσαν, κατά πολύ ,την συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη αυξήσανε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Η ομάδα του πανεπιστημίου Keio στο Τόκιο διεξήγαγε μια μελέτη σε ποντίκια, για να διαπιστώσει τι συνέβαινε στην οστική μάζα, όταν είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης Ε, και τι, όταν τους δίνονταν συμπληρώματα. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Medicine». Το αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί ότι όσο αυξανόταν η χορήγηση τόσο μειωνόταν η οστική πυκνότητα.
Τα ευρήματά αυτά δεν σχετίζονται με τη λήψη της βιταμίνης Ε μέσω της διατροφής και σε άτομα με δυσαπορρόφηση που χρειάζονται συμπληρώματα.
Επιπλέον είναι πιθανό, σε περίπτωση υπερκατανάλωσης, να μειωθεί η ικανότητα του οργανισμού να απορροφήσει άλλες λιποδιαλυτές βιταμίνες .
Προσοχή πρέπει να δοθεί σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη ή υποθυρεοειδισμό καθώς πρέπει να αποφεύγουν τα υψηλά επίπεδα βιταμίνης Ε.
Με σωστή διατροφή εφόσον δεν συντρέχουν προβλήματα δυσαπορρόφησης η αναγκαία ποσότητα βιταμίνης Ε καλύπτεται καθημερινά από την διατροφή, σε άλλη περίπτωση υπάρχουν υψηλά όρια ασφαλείας στα 800mg.
Σε υπερδοσολογία αρχίζουν να παρατηρούνται συμπτώματα κόπωσης, ναυτίας, ήπια γαστρεντερικά προβλήματα, ταχυπαλμίες και παροδική αύξηση της πίεσης του αίματος αλλά είναι αναστρέψιμα. Γι' αυτό καλό θα είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό η το διατροφολόγο σας.
Οι ημερήσιες ανάγκες για τον άνθρωπο είναι μέσο όρο στα 15 mg.
Πηγή: diatrofi.gr